Aanvullend pensioen van werknemers die tijdelijk werkloos zijn in het kader van de energiecrisis

Mogelijk moet uw onderneming door de energiecrisis voor één of meerdere werknemers beroep doen op het stelsel van tijdelijke economische werkloosheid.

In dat geval doet u er goed aan na te gaan wat het pensioenreglement van uw onderneming hieromtrent bepaalt:

• In veel gevallen bepaalt het pensioenplan dat er maar pensioenrechten worden opgebouwd voor de periodes waarin de aangesloten werknemers effectief werken en bijgevolg loon ontvangen. Als de arbeidsovereenkomst wordt geschorst, door bijvoorbeeld tijdelijke werkloosheid, wordt ook het pensioenplan geschorst.
• Hoewel dit minder vaak voorkomt, is het ook mogelijk dat uw pensioenplan bepaalde periodes van schorsing van de arbeidsovereenkomst (zoals bvb. tijdelijke werkloosheid) gelijkstelt met effectief gewerkte periodes, zodat voor die periodes toch pensioenrechten worden opgebouwd en verder bijdragen worden gestort.

Hierover bestaan geen algemene regels of specifieke verplichtingen: alles hangt af van wat het pensioenreglement bepaalt.

Hetzelfde geldt voor de overlijdensdekking. Vaak wordt er enkel in een overlijdensdekking voorzien zolang de aangeslotene actief is en er loon betaald wordt. Indien het pensioenreglement niet bepaalt dat de overlijdensdekking doorloopt tijdens een periode van tijdelijke werkloosheid van uw werknemers, dan zou er in principe bij een overlijden in deze periode geen vergoeding worden uitbetaald aan de nabestaanden.

Op 3 november 2022 verscheen in het Belgisch Staatsblad de wet van 30 oktober 2022 houdende tijdelijke ondersteuningsmaatregelen ten gevolge van de energiecrisis.

Op basis van deze wet stellen zich, naar gelang wat uw pensioenreglement bepaalt, twee mogelijkheden:

1. Indien uw pensioenreglement bepaalt dat het pensioenplan niet of niet volledig op identieke wijze wordt verdergezet tijdens de periode van tijdelijke werkloosheid van uw werknemers, dan gelden in het kader van de energiecrisis bijzondere wettelijke maatregelen die ervoor zorgen dat aangesloten werknemers gedurende de tijdelijke werkloosheid toch verder op identieke wijze kunnen blijven genieten van de opbouw van het aanvullend pensioen en van de dekkingen inzake overlijden, gezondheidszorg, arbeidsongeschiktheid en/of invaliditeit, zelfs wanneer het pensioenreglement dat niet voorziet.
   
   De wetgever voorziet in een automatisch behoud van de bestaande opbouw van het aanvullend pensioen en eventuele dekkingen en dit zonder dat er administratieve of medische formaliteiten moeten worden vervuld. Het aanvullend pensioen en andere dekkingen lopen door alsof de arbeidsovereenkomst niet werd geschorst.
   
   Deze maatregelen gelden voor:
   • De aanvullende pensioenplannen beheerd door een IBP of een verzekeringsonderneming.
   • De dekkingen inzake ziektekosten, arbeidsongeschiktheid en invaliditeit die worden beheerd door een IBP of een verzekeringsonderneming.
   • De aanvullende verzekeringen die zijn verbonden aan de pensioentoezegging.

1. Indien uw pensioenreglement bepaalt dat tijdelijke werkloosheid volledig en op identieke wijze wordt gelijkgesteld met effectief gewerkte periodes, dan kan het pensioenreglement worden gevolgd. In dat geval lopen de opbouw van het aanvullend pensioen en de eventuele bijkomende dekkingen volledig door, zoals voorzien in het pensioenreglement en zijn de hiervoor beschreven bijzondere maatregelen niet van toepassing.
   
   De andere vragen in dit hoofdstuk zijn niet van toepassing op uw situatie.

Tijdens de periode van tijdelijke werkloosheid wordt de uitvoering van de arbeidsovereenkomst van de betrokken werknemer geschorst, waardoor er geen loon meer wordt uitbetaald. In dat geval worden in principe ook de bijdragen voor het aanvullend pensioen stopgezet. Hetzelfde geldt voor de overlijdensdekking: indien het pensioenreglement niet bepaalt dat de overlijdensdekking doorloopt tijdens een periode van tijdelijke werkloosheid van de werknemers, dan zou er in principe bij een overlijden in deze periode geen vergoeding worden uitbetaald aan de nabestaanden.

Om dit te voorkomen, heeft de wetgever geoordeeld dat gedurende de periode van tijdelijke werkloosheid van een werknemer, de overlijdensdekking die is voorzien in het pensioenplan toch doorloopt tot en met 31 maart 2023, ongeacht wat het pensioenreglement hierover bepaalt. De werkgever of bedrijfssector kan hier niet van afwijken. Het betreft de overlijdensdekking zoals deze bestond aan de vooravond van de periode van tijdelijke werkloosheid.

De bijdragen voor de overlijdensdekking moeten wel verder worden betaald, maar de werkgever kan een uitstel van betaling krijgen tot en met 31 maart 2023.

Indien, naar aanleiding van de maatregelen, de pensioenopbouw en de risicodekkingen doorlopen tijdens de periode van tijdelijke werkloosheid van uw werknemers, moeten ook de bijdragen (zowel de werkgevers- als de werknemersbijdragen) verder worden betaald.

Dit geldt ook voor de eventuele bijdragen ter financiering van de overlijdensdekking waarin het pensioenreglement voorziet, die tot en met 31 maart 2022 verplicht behouden blijft. Meer informatie.

U kan de betaling van die bijdragen uitstellen tot uiterlijk 31 maart 2023:

• Het betalingsuitstel is niet automatisch. U moet contact opnemen met uw pensioeninstelling om aan te geven dat u hiervan gebruik wenst te maken. In dat geval moet u ook meedelen welke werknemers tijdelijk werkloos zijn.
• Het betalingsuitstel geldt enkel voor werknemers die tijdelijk werkloos zijn in het kader van de energiecrisis. Er is geen betalingsuitstel voorzien voor de betaling van de bijdragen voor werknemers die nog aan het werk zijn.
• De pensioeninstelling kan het betalingsuitstel niet weigeren en kan geen vroegere betaaldatum opleggen dan 31 maart 2023. U kan wel vroeger overgaan tot betaling als u dit wenst.
• De niet-betaling van de bijdrage op de vervaldag zoals voorzien in het pensioenreglement of de pensioenovereenkomst maakt geen wanbetaling uit;
• Tijdens de periode van betalingsuitstel lopen de opbouw van het aanvullend pensioen en de risicodekkingen gewoon door: het aanvullend pensioen en de prestaties in het kader van de risicodekkingen (overlijden, invaliditeit,…) worden berekend alsof de bijdragen werden betaald en zullen effectief worden uitbetaald, indien nodig.

Wanneer het pensioenplan wordt beheerd door een verzekeringsonderneming in een product met gewaarborgd rendement (tak 21), wordt de toekenning van het rendement door de pensioeninstelling uitgevoerd overeenkomstig het pensioenreglement.

Bij pensioentoezeggingen van het type vaste bijdragen (zonder rendementsgarantie vanwege de inrichter) die worden beheerd door een verzekeringsonderneming in een product zonder gewaarborgd rendement (tak 23) of door een pensioenfonds, wordt er – indien er geen andere regels zijn vastgesteld in het pensioenreglement - geen rendement toegekend gedurende de periode van uitstel van betaling. De pensioeninstelling is slechts vanaf de betaling van de bijdragen gehouden een rendement op deze bijdragen toe te kennen.

De wettelijke rendementsgarantie wordt verder berekend zoals gebruikelijk, ongeacht of er al dan niet uitstel van betaling wordt gevraagd.

Uw pensioeninstelling moet u informeren over:

• De gevolgen van de tijdelijke werkloosheid op de pensioenopbouw en de verschillende risicodekkingen van uw pensioenplan.
• De principiële voortzetting van de pensioenopbouw en de risicodekkingen tijdens de energiecrisis.
• Over de mogelijkheid om, in het kader van een sociaal pensioenstelsel, te beslissen dat de voortzetting van de van de pensioenopbouw een solidariteitsprestatie vormt.
• De mogelijkheid om te genieten van een uitstel van betaling van de bijdragen.
• De mogelijkheid om het pensioenplan te schorsen, met uitzondering van de overlijdensdekking.
• De verplichting om de betrokken aangeslotenen te informeren.

Het is belangrijk om uw werknemers goed te informeren over de gevolgen van een situatie van tijdelijke werkloosheid voor de opbouw van hun aanvullend pensioen, de overlijdensdekking en andere dekkingen.

Zodra één of meer werknemers zich in de situatie van tijdelijke werkloosheid bevinden, dient u hen te informeren over de gevolgen voor hun aanvullend pensioen en andere dekkingen, nl.:

• Of de opbouw van het aanvullend pensioen en de risicodekkingen al dan niet worden verdergezet.
• Dat de overlijdensdekking behouden blijft tot en met 31 maart 2023, zelfs indien niet wordt gekozen voor een verderzetting van de opbouw van het aanvullend pensioen en de risicodekkingen.
• Over de gevolgen op de persoonlijke bijdragen van de werknemers, met inbegrip van de modaliteiten van de inhouding op hun loon en de eventuele spreiding van deze inhoudingen. Een spreiding kan aangewezen zijn om te vermijden dat op het ogenblik dat uw werknemers terug aan de slag gaan, ze geconfronteerd worden met zeer grote inhoudingen op hun loon.

• Overlijdensdekking

De wetgever heeft geoordeeld dat werknemers die zich in de situatie van tijdelijke werkloosheid bevinden, tot en met 31 maart 2023 recht hebben op de overlijdensdekking die is voorzien in het pensioenplan, ongeacht wat het pensioenreglement hierover bepaalt. Het betreft de overlijdensdekking zoals deze bestond aan de vooravond van de periode van tijdelijke werkloosheid. 

De werkgever of beroepssector kan hier niet van afwijken.

• Aanvullend pensioen en andere dekkingen

U kan de toepassing van de maatregelen weigeren en dus beslissen om het pensioenplan toch niet verder te zetten. U moet dan duidelijk aan uw pensioeninstelling te kennen geven dat u de opbouw van het aanvullend pensioen en de dekkingen van de werknemers die tijdelijk werkloos zijn, wil schorsen.

Deze beslissing kan worden genomen voor elk pensioenplan afzonderlijk, maar moet binnen dat pensioenplan wel identiek zijn voor alle aangeslotenen die tijdelijk werkloos zijn.

U moet uw beslissing meedelen aan uw pensioeninstelling binnen de 30 dagen:

• nadat uw pensioeninstelling u op de hoogte heeft gebracht van de principiële verderzetting van de dekkingen;

  of

• nadat de eerste werknemer tijdelijk werkloos is geworden, wanneer dit plaatsvindt ná de communicatie van de pensioeninstelling.

In dat geval kan u beslissen om het behoud van de pensioenopbouw tijdens de periode van tijdelijke werkloosheid van uw werknemers te bestempelen als een solidariteitsprestatie, hetgeen betekent dat de verdere pensioenopbouw en de overlijdensdekking worden gefinancierd uit het solidariteitsluik.

Of u tijdens de energiecrisis kiest voor de schorsing van uw pensioenplan of voor de verderzetting ervan, deze beslissing maakt automatisch deel uit van uw pensioenplan en dit zonder dat daarvoor de gebruikelijke procedures van de WAP met betrekking tot inspraak of advies van uw werknemers moeten worden gevolgd.

De gevolgde regeling (verderzetting of schorsing) moet wel formeel worden ingeschreven in het pensioenreglement. Dit moet gebeuren tegen 31 december 2023. Ook deze formele aanpassing is aan geen enkele procedure onderworpen.

Als u intussen het pensioenreglement op andere punten wenst te wijzigen, zijn de normale procedures van de WAP wél van toepassing.

De bijzondere maatregelen inzake aanvullende pensioenen en risicodekkingen naar aanleiding van de energiecrisis lopen van 15 september 2022 tot 31 maart 2023.

Deze termijn kan via Koninklijk Besluit worden verlengd.