Verzekeraars en pensioenfondsen moeten transparanter communiceren over de kosten en rendementen van pensioenplannen. Dat blijkt uit een onderzoek van de Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten (FSMA). Op basis van haar vaststellingen formuleert de FSMA in een mededeling haar verwachtingen. Ze identificeert ook goede praktijken en stelt modeldocumenten ter beschikking van de sector.
Het onderzoek gaat over de communicatie over de aangerekende kosten en het behaalde rendement bij pensioenplannen (tweede pijler) van het type vaste bijdragen. Bij dit type pensioenplan stort de werkgever periodiek een bepaalde bijdrage voor de opbouw van een aanvullend pensioen, maar garandeert hij niet het bedrag dat de werknemer uiteindelijk als aanvullend pensioen zal ontvangen. Dat bedrag hangt af van de kosten die worden ingehouden en het rendement dat met het beleggen van de bijdragen wordt behaald. De aangesloten werknemer draagt dus zelf in belangrijke mate de gevolgen van al te hoge kosten, een ondermaats rendement of risicovolle beleggingen. Het is dan ook belangrijk dat hij daarover begrijpelijke en volledige informatie krijgt.
De FSMA onderzocht in welke mate een werknemer op basis van de hem verstrekte informatie een correct en begrijpelijk zicht krijgt op alle elementen die rechtstreeks of onrechtstreeks een invloed hebben op zijn aanvullend pensioen. Zij analyseerde hiertoe het pensioenreglement, het transparantieverslag en de jaarlijkse pensioenfiche van een honderdtal pensioenplannen.
Uit het onderzoek blijkt dat er een noodzaak bestaat aan transparantere communicatie over kosten en rendement.
De FSMA heeft naar aanleiding van haar onderzoek een mededeling gepubliceerd met haar belangrijkste bevindingen en haar verwachtingen ten aanzien van de sector inzake financiële transparantie bij pensioenplannen van het type vaste bijdragen.
De mededeling omvat ook een aantal goede praktijken die de FSMA aanbeveelt. Het gaat om praktijken die werden vastgesteld tijdens het onderzoek. Ze komen de begrijpelijkheid en de transparantie sterk ten goede, maar zijn op grond van de huidige wetgeving niet verplicht. Zo stelde de FSMA vast dat een aantal pensioenfiches concrete informatie over de aangerekende kosten en het behaalde rendement op een heel bevattelijke manier vermeldde, ook al is deze vermelding in de pensioenfiche vooralsnog niet wettelijk verplicht.
De FSMA heeft voorts haar verwachtingen en aanbevelingen vertaald naar enkele concreet uitgewerkte modeldocumenten, die de sector kunnen inspireren.
Uit het onderzoek bleek dat de aangerekende kosten en het behaalde rendement bij een derde van de onderzochte pensioenplannen in geen enkel document werden vermeld. In alle gevallen waar de wettelijke voorschriften niet volledig nageleefd werden, is de FSMA bij de pensioeninstellingen tussengekomen om hieraan te remediëren.
Ook de Europese regelgever is niet ongevoelig voor een betere communicatie over het beheer van de aanvullende pensioenen, in het bijzonder over kosten en rendement. Recent werden er meerdere richtlijnen gepubliceerd die meer transparantie voorschrijven op het vlak van kosten en rendement (IORP II[1], IDD[2], …). Deze richtlijnen moeten in de nabije toekomst worden omgezet naar Belgische wetgeving. De in de mededeling opgenomen goede praktijken en modeldocumenten kunnen een nuttig hulpmiddel vormen bij dit wetgevend proces.
[1] Institutions for Occupational Retirement Provision Directive: richtlijn (EU) 2016/2341 van het Europees Parlement en de Raad van 14 december 2016 betreffende de werkzaamheden van en het toezicht op instellingen voor bedrijfspensioenvoorziening.
[2] Insurance Distribution Directive: richtlijn (EU) 2016/97 van het Europees Parlement en de Raad van 20 januari 2016 betreffende verzekeringsdistributie.