De Nationale Bank van België (NBB) en de Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten (FSMA) publiceren vandaag het geactualiseerde verslag “Asset management and non-bank financial intermediation in Belgium”. Deze update past in de periodieke monitoring van deze activiteiten door beide instellingen en focust onder meer op de ontwikkeling van de niet-bancaire financiële intermediatie in ons land, een markt van 161 miljard euro.
De FSMA en de NBB publiceerden in 2017 een eerste omvangrijke verslag over Asset management and Shadow banking in België. De vierde update van dit verslag, met recente cijfers en analyse van nationale en internationale ontwikkelingen, is nu beschikbaar.
Het initiële verslag en de updates ervan gaan in op de evolutie naar een meer marktgeoriënteerd financieel systeem. Deze wijze van financiering biedt een alternatief voor het ophalen van geld bij banken en helpt de reële economie te ondersteunen. Dit past in het pleidooi in Europa om minder afhankelijk te worden van banken voor de financiering van de economie. Maar niet-bancaire financiële intermediatie (non-bank financial intermediation, NBFI) kan – net zoals andere financiële activiteiten – ook aanleiding geven tot systemische risico’s, die de stabiliteit van het financiële systeem kunnen aantasten.
Financiering via markten kan verscheidene vormen aannemen. In het verslag analyseren de toezichthouders de Asset management-activiteiten en de non-bank financial intermediation in België. De belangrijkste doelstelling van het rapport is om een vinger aan de pols te houden. Hierbij hebben de toezichthouders bijzondere aandacht voor de risico’s verbonden aan deze activiteiten en hun verwevenheid met andere sectoren.
De FSMA en de NBB berekenden op basis van de definitie van de Financial Stability Board, de organisatie die voor de G-20 de hervormingen van de financiële sector op wereldschaal overziet, de omvang van de activiteiten op het vlak van non-bank financial intermediation in België. Eind juni 2022 bedroegen de totale financiële activa in deze categorie 161 miljard euro. Deze activa bestaan hoofdzakelijk uit activa aangehouden door beleggingsfondsen die niet kwalificeren als aandelenfondsen. De grote meerderheid van deze fondsen vallen onder toezicht van de Belgische autoriteiten.
Na goed stand te hebben gehouden tijdens grote marktschokken in maart 2020 en de covidcrisis, gaven de Belgische beleggingsfondsen in 2022 nogmaals blijk van hun schokabsorptievermogen. De financiële markten werden immers sterk op de proef gesteld door de onzekerheid over het militair conflict in Oekraïne, de sterke stijging van de inflatie en de rentevoeten en de verslechterde vooruitzichten voor de economische groei. Deze ontwikkelingen gingen gepaard met aanzienlijke minwaarden op de aangehouden financiële activa in Belgische beleggingsfondsen maar gaven geen aanleiding tot wanordelijke of gedwongen verkopen van activa. Deze veerkracht van de Belgische beleggingsfondsen tegenover marktschokken getuigt van het algemeen voorzichtig risicobeheer van dergelijke fondsen, dat ook wordt bevorderd door het regelgevend kader.
In de voorbije jaren hebben de FSMA en de NBB zowel op nationaal als internationaal vlak acties ondernomen en initiatieven gesteund die gericht waren op:
- een betere monitoring van ontwikkelingen in dit segment van de financiële sector;
- een gezonder beheer van de risico’s door de financiële instellingen actief in deze sector;
- een bijsturing, waar nodig, van het regelgevend kader.
Zo kunnen liquidity management tools (LMT’s) erg nuttig zijn bij gespannen marktomstandigheden en mogelijke liquiditeitsproblemen. Vandaag hebben zo goed als alle compartimenten waarvoor de FSMA de invoering van LMT’s heeft aanbevolen, minstens één LMT ter beschikking. Het gebruik van LMT’s bevordert de gelijke behandeling van beleggers en beperkt het risico van een gedwongen verkoop van minder liquide activa. Omdat LMT’s de eventuele kloof tussen de liquiditeit van de beleggingsportefeuille van de ICB en de liquiditeit die de ICB aan beleggers biedt, verminderen, bevorderen ze ook de financiële stabiliteit.
In de huidige stand van zaken zijn geen wezenlijke risico’s geïdentificeerd in verband met Asset management en non-bank financial intermediation in België, die de financiële stabiliteit bedreigen. Maar de ontwikkeling van beide activiteiten in België en de verbanden met de andere sectoren van de economie moeten wel nauwlettend opgevolgd worden, inclusief mogelijk reputatierisico bij financiële dienstengroepen.
Daarnaast mogen de risico’s in de mondiale NBFI-sector niet uit het oog verloren worden. De kwetsbaarheden in bepaalde subsegmenten van deze mondiale NBFI-sector – zoals geïllustreerd tijdens de ‘dash for cash’ in maart 2020 of door het investeringsvehikel Archegos waaraan banken overmatig krediet hadden verstrekt – kunnen een bedreiging vormen voor de goede werking van de financiële markten en de stabiliteit van de betrokken financiële instellingen. De NBB en de FSMA blijven daarom actief deelnemen aan internationale werkzaamheden om de Europese en mondiale ontwikkelingen in de NBFI-sector nog beter in kaart te brengen en om, waar nodig, het regelgevende kader te versterken.
Gouverneur Pierre Wunsch van de NBB: 'Het NBB-FSMA rapport bevestigt dat de Belgische markt voor vermogensbeheer en niet-bancaire financiële intermediatie als fundamenteel gezond kan beschouwd worden. De sector was dus goed gewapend om het hoofd te bieden aan de uitdagende marktontwikkelingen die 2022 gekenmerkt hebben. Behoud van deze solide uitgangspositie is nodig om ook in de toekomst de cruciale rol van deze sector in de financiële intermediatie in België veilig te stellen. Gelet op de snelle ontwikkelingen in deze sector, moeten de toezichthouders daarom waakzaam blijven. Regelmatige updates van de zonet gepubliceerde analyse zullen deel blijven uitmaken van deze continue monitoring.'
Voorzitter Jean-Paul Servais van de FSMA: 'Om de tendensen en risico's in de NBFI-sector te volgen en te begrijpen, is een goede samenwerking tussen de autoriteiten essentieel, zowel op nationaal als op internationaal niveau. Dit verslag, dat al aan zijn vijfde editie toe is, is daar een uitstekend voorbeeld van. Als nieuwe voorzitter van de International Organization of Securities Commissions (IOSCO) zal een van mijn prioriteiten erin bestaan de samenwerking met de Financial Stability Board (FSB) te handhaven en te versterken. De FSB en IOSCO willen wereldwijd blijven samenwerken om de systeemrisico's van de NBFI-sector aan te pakken.'