Statuut crowdfundingdienstverleners

Doel van de informatie in deze FAQ’s is de crowdfundingdienstverleners een beter inzicht te geven in de wettelijke en reglementaire vereisten voor deze ingewikkelde materie.

We benadrukken dat de FAQ’s in de eerste plaats bestemd zijn voor de crowdfundingdienstverleners. Ze zijn zeker niet bedoeld als een uitgebreide juridisch-technische toelichting bij de crowdfundingreglementering.

We trachten de meest gestelde vragen concreet zo volledig en didactisch mogelijk te beantwoorden.

Om onze antwoorden over deze toch ingewikkelde materie begrijpelijker en vlotter leesbaar te maken, hebben we ervoor gekozen geen rekening te houden met alle nuances en uitzonderingen in de reglementering. Mogelijk zijn bepaalde antwoorden dus onvolledig of niet op uw persoonlijke situatie afgestemd. We raden u dan ook aan om een gespecialiseerd advocatenkantoor of gespecialiseerde consultants te contacteren voor bijkomende juridische adviezen en/of bijstand.

Op basis van haar wettelijke toezichtsbevoegdheden kan de FSMA dwingende maatregelen nemen (een vergunning weigeren of intrekken, administratieve maatregelen en sancties opleggen). Overeenkomstig de wet kan u daartegen beroep aantekenen bij de gerechtelijke instanties.

Sinds 10 november 2021 is de Europese Verordening (EU) 2020/1503 van 7 oktober 2020 betreffende Europese crowdfundingdienstverleners voor bedrijven van toepassing.

Die Verordening bepaalt dat de Europese Autoriteit voor effecten en markten (hierna “ESMA”), voor verschillende bepalingen, ontwerpen van technische reguleringsnormen zal opstellen om diverse specifiek vermelde elementen te verduidelijken. De Europese Commissie zal daarom Regulatory Technical Standards (RTS of technische reguleringsnormen) en Implementing Technical Standards (ITS of technische uitvoeringsnormen) publiceren. Die normen worden ook “gedelegeerde handelingen” of “teksten van niveau 2” genoemd.

Die gedelegeerde handelingen zijn op dit moment nog niet goedgekeurd door de Europese Commissie. Wel is de ontwerptekst van die handelingen te vinden op de ESMA-website (enkel beschikbaar in het Engels via deze link).

Zodra de Europese Commissie de gedelegeerde handelingen heeft gepubliceerd, zal de FSMA ze in beide landstalen beschikbaar stellen op haar website.

Op de ESMA-website vindt u verder vragen en antwoorden (via deze link). Ook die zijn enkel in het Engels beschikbaar.

Op Belgisch niveau zijn alle artikelen van titel 2 van de wet van 18 december 2016 tot regeling van de erkenning en de afbakening van crowdfunding en houdende diverse bepalingen inzake financiën opgeheven en vervangen door nieuwe bepalingen ingevolge de wet van …

Die nieuwe bepalingen geven in het Belgisch recht uitvoering aan bepaalde aspecten die niet aan bod komen in de Europese Verordening, onder meer:

• de aanwijzing van de FSMA als bevoegde autoriteit voor het toezicht op de naleving van de bepalingen van de Europese Verordening door de crowdfundingdienstverleners;
• de vaststelling van administratieve en strafrechtelijke maatregelen en sancties bij een inbreuk op de bepalingen van de Europese Verordening;
• de burgerlijke aansprakelijkheidsregeling bij niet-naleving van de regels inzake het blad met essentiële beleggingsinformatie dat de crowdfundingdienstverlener aan de beleggers bezorgt;
• de vereenvoudigde vergunningsprocedure voor de personen die deze activiteit al vóór de inwerkingtreding van de Verordening uitoefenden;
• de omkadering, op burgerrechtelijk vlak, van het gebruik van special purpose vehicles door crowdfundingdienstverleners (via ‘financieringsvehikels’ en ‘compartimentering’).

De algemene regel is dat de nieuwe regeling sinds 10 november 2021 van toepassing is.

Bestaande platformen die onder de nieuwe regeling crowdfundingdiensten willen blijven verlenen,– moeten uiterlijk 10 november 2022  een vergunning als Europees crowdfundingdienstverlenerhebben. Meer informatie over de overgangsperiode is te vinden in FAQ’s 8.1 tot 8.4.

Krachtens de Verordening zullen gedelegeerde handelingen worden opgesteld voor de na te leven vereisten en regelingen voor de vergunningsaanvraag, inclusief de te gebruiken standaardformulieren, modellen en procedures.

De Europese Commissie heeft die gedelegeerde handelingen op dit moment nog niet goedgekeurd.

Elke vergunningsaanvraag die vóór de publicatie en de inwerkingtreding van de gedelegeerde handelingen wordt ingediend, zal dus op basis van de huidige versie van de gedelegeerde handelingen worden verwerkt. Die tekstversie is enkel in het Engels beschikbaar op de ESMA-website (zie FAQ 1). Voor de ontwerptekst over de vergunningsaanvraag wordt verwezen naar Bijlage V, getiteld “Draft RTS pursuant to Article 12(16) of the ECSPR”.

Dit betekent ook dat, als de Europese Commissie die ontwerptekst zou wijzigen, de FSMA u mogelijk bijkomende informatie en/of documenten zal vragen in het kader van de verwerking van uw vergunningsaanvraag.

Concreet vragen we u FAQ 14 “Welke documenten voegt u bij uw vergunningsaanvraag?” te raadplegen voor u uw aanvraag indient. De daar vermelde documenten zijn opgesteld op basis van de huidige versie van de ontwerptekst van de gedelegeerde handeling over de vergunningsaanvraag.

Alleen rechtspersonen mogen crowdfundingdiensten verlenen. Bovendien zijn ze verplicht een daadwerkelijke en stabiele vestiging te hebben in de Europese Unie.

De volgende diensten worden geviseerd:

• het faciliteren van het verstrekken van leningen (crowdfunding op basis van kredietverlening) (waarbij een lening wordt gedefinieerd als 'een overeenkomst waarbij een belegger gedurende een overeengekomen termijn een overeengekomen geldbedrag ter beschikking stelt aan een projecteigenaar, en waarbij de projecteigenaar een onvoorwaardelijke verplichting aangaat om dat bedrag samen met de opgebouwde rente volgens het termijnbetalingsschema aan de belegger terug te betalen');
• het plaatsen zonder plaatsingsgarantie van door projecteigenaren of door een special purpose vehicle uitgegeven effecten en voor crowdfunding toegelaten instrumenten, en de ontvangst en doorgifte van orders van cliënten met betrekking tot die effecten en die voor crowdfunding toegelaten instrumenten (crowdfunding op basis van belegging).

De Verordening is daarentegen niet van toepassing op:

• de activiteit van financiering via giften (zowel giften zonder tegenprestatie als giften met een niet-financiële tegenprestatie);
• de crowdfundingdiensten die worden verleend aan projecteigenaren die consumenten zijn, m.a.w. alle natuurlijke personen die handelen voor doeleinden die buiten hun bedrijfs- of beroepsactiviteit vallen, en dus niet commercieel of ondernemingsgeoriënteerd zijn;
• de crowdfundingaanbiedingen met een tegenwaarde van meer dan 5.000.000 euro in de hele Europese Unie, over een periode van twaalf maanden berekend per projecteigenaar.

Aangezien die activiteiten niet onder de door de Verordening ingevoerde specifieke regeling vallen, worden ze conform de andere bepalingen van de financiële wetgeving verricht, als die van toepassing zijn.

De kredietinstellingen en de beleggingsondernemingen die, volgens de regeling van de wet van 18 december 2016, van de vergunningsplicht waren vrijgesteld, zijn niet langer vrijgesteld. Als ze deze activiteit verder willen blijven verrichten, zijn ze dus verplicht een vergunningsaanvraag in te dienen.

Een crowdfundingdienstverlener is een rechtspersoon die crowdfundingdiensten verleent, i.e. een rechtspersoon die bedrijfsfinancieringsbelangstellingen van beleggers en projecteigenaren matcht.

Een crowdfundingdplatform is een openbaar toegankelijk online-informatiesysteem dat door een crowdfundingdienstverlener wordt geëxploiteerd of beheerd.

U bent een crowdfundingplatform waarvoor de overgangsregeling geldt, en u wil uw vergunningsaanvraag conform de Europese Verordening indienen. U vult dan het vergunningsaanvraagformulier in en legt de bijbehorende documenten over (zie FAQ 14). Is de informatie in uw huidige vergunningsdossier nog steeds up-to-date, dan hoeft u de volgende documenten niet over te leggen:

1. het bewijs dat de verantwoordelijke voor de aanvraag bevoegd is om de aanvraag in te dienen;
2. de statuten van uw vennootschap;
3. de volgende documenten voor de personen die met het bestuur zijn belast: uittreksel uit het strafregister, vragenlijst, curriculum vitae.
4. de volgende documenten voor de aandeelhouders die 20% of meer van het kapitaal of van de stemrechten bezitten: uittreksel uit het strafregister, vragenlijst.

Punten (ii) en (iv) gelden enkel voor de met het bestuur belaste personen en de aandeelhouders die in het huidige vergunningsdossier zijn vermeld, en dus eerder door de FSMA al aan een onderzoek zijn onderworpen.

In het kader van uw vergunningsaanvraag bezorgt u de FSMA alle andere in de RTS over de vergunningsaanvraag vermelde informatie en documenten waarvan sprake is in Bijlage V getiteld “Draft RTS pursuant to Article 12(16) of the ECSPR: supplementing Regulation (EU) No 2020/1503 of the European Parliament and of the Council with regard to regulatory technical standards specifying requirements and arrangements for the application for authorisation as a crowdfunding service provider”. Ook als bepaalde informatie of documenten identiek lijken, houdt u het best rekening met de precieze specificaties die de Europese Verordening en de gedelegeerde handeling over de indiening van de vergunningsaanvraag bevatten over de draagwijdte en de inhoud van die documenten.

Bijkomende documenten:

1. Een gedateerde en ondertekende verklaring op erewoord van de persoon die instaat voor de vergunningsaanvraag, waaruit blijkt dat de aandeelhouderstructuur en het organogram van de crowdfundingdienstverlener niet zijn veranderd ten opzichte van wat eerder in het vergunningsdossier is meegedeeld op basis van de oude Belgische wet.
2. Verder bezorgt iedere persoon die met het bestuur van uw vennootschap is belast, alsook iedere aandeelhouder de FSMA een gedateerde en ondertekende verklaring op erewoord, waaruit blijkt dat alle informatie in de vergunningsaanvraag die op basis van de oude wet van 18 december 2016 is meegedeeld, nog steeds up-to-date is. Verder verduidelijkt die verklaring dat deze persoon thans niet het onderwerp is – en dat ook in het verleden niet is geweest – van een enkele gerechtelijke actie, vervolging, veroordeling, ..., waarmee rekening zou moeten worden gehouden bij het onderzoek van zijn betrouwbaarheid op basis van de Europese Verordening.

Bij de indiening van uw vergunningsaanvraag bezorgt u de FSMA het schema van uw aandeelhoudersstructuur, en vermeldt u de positie van de personen die rechtstreeks of onrechtstreeks een deelneming van minstens 20% in het kapitaal of de stemrechten bezitten.

Een aandeelhouder kan zowel een natuurlijk persoon als een rechtspersoon zijn.

In het kader van uw vergunningsaanvraag bezorgt u de FSMA, voor de aandeelhouders die, rechtstreeks of onrechtstreeks, 20% of meer van het kapitaal of van de stemrechten bezitten, gegevens en documenten, waaronder een uittreksel uit het strafregister (model 596.1) dat niet ouder mag zijn dan 3 maanden, om te bewijzen dat ze als betrouwbaar bekendstaan.

Eens u bent vergund, verwacht de FSMA dat u haar in kennis stelt van elke wijziging in verband met de aandeelhouders die minstens 20% van de aandelen of de stemrechten bezitten. U verstrekt dan alle voornoemde informatie.

U moet beschikken over een organisatie die u in staat stelt te voldoen aan alle wettelijke en reglementaire verplichtingen die voor u voortvloeien uit Verordening (EU) 2020/1503 en uit de wet van 18 december 2016 tot regeling van de erkenning en de afbakening van crowdfunding en houdende diverse bepalingen inzake financiën, als gewijzigd bij de wet van 23/02/2022.

Uw bestuursorgaan moet toereikende beleidsregels en procedures vaststellen om een doeltreffende en voorzichtige bestuur te garanderen. Daarbij zorgt het bestuursorgaan voor de scheiding van verantwoordelijkheden, de bedrijfscontinuïteit en het voorkomen van belangenconflicten, en dat op een wijze die de integriteit van de markt en de belangen van zijn cliënten bevordert. Het bestuursorgaan ziet ook toe op de uitvoering van die beleidsregels en procedures.

Voeg de onderstaande documenten bij uw vergunningsaanvraag, tenzij het om een vereenvoudigde procedure gaat voor crowdfundingplatforms waarvoor een overgangsperiode geldt (zie FAQ 9).

1. Het formulier ‘vergunningsaanvraag’ met alle informatie als vereist volgens de Europese Verordening (standaardmodel).
2. De statuten of, indien er geen statuten zijn, de oprichtingsakte van uw vennootschap.
3. Voor de natuurlijke personen die het bestuur van uw vennootschap waarnemen:
   1. de vragenlijst die bestemd is voor kandidaten die een gereglementeerde functie ambiëren bij een crowdfundingplatform (standaardmodel);
   2. een uittreksel uit het strafregister, overgemaakt conform artikel 596, eerste lid van het Strafwetboek, bestemd voor gereglementeerde activiteiten en niet ouder dan drie maanden;
   3. hun curriculum vitae;
   4. de vragenlijst over de collectieve geschiktheid van de personen die het bestuur van de crowdfundingdienstverlener waarnemen.
4. Het organigram van uw vennootschap.
5. Voor de aandeelhouderskring:
   1. een toelichting bij de aandeelhoudersstructuur met vermelding van de positie van de aandeelhouders die rechtstreeks of onrechtstreeks 20% of meer van het maatschappelijk kapitaal of van de stemrechten bezitten;
   2. voor elke aandeelhouder die rechtstreeks of onrechtstreeks ten minste 20% van het maatschappelijk kapitaal of van de stemrechten bezit, de vragenlijst bestemd voor aandeelhouders (standaardmodel).
6. Uw werkprogramma met opgave van de soorten crowdfundingdiensten die u voornemens bent te verlenen en het crowdfundingplatform dat u voornemens bent te exploiteren, en meer bepaald waar en hoe crowdfundingaanbiedingen zullen worden gedaan.
7. Een toelichting bij uw marketingstrategie binnen de Europese Unie.
8. Een beschrijving van de governanceregelingen en interne controlemechanismen die u hebt ingevoerd om de naleving van de Europese Verordening te waarborgen, met inbegrip van uw risicobeheer- en boekhoudprocedures.
9. Een beschrijving van de systemen, middelen en procedures voor de controle en beveiliging van de gegevensverwerkingssystemen.
10. Een beschrijving van uw operationele risico’s.
11. Een beschrijving van de prudentiële waarborgen die u hebt ingebouwd en van uw procedures voor de planning en opvolging ervan.
12. Een beschrijving van uw bedrijfscontinuïteitsplan.
13. Uw interne procedures voor belangenconflicten, inclusief de interne regels om te vermijden dat de personen bedoeld in artikel 8, lid 2, eerste lid van de Europese Verordening zouden handelen als projecteigenaar voor crowdfundingdiensten die worden aangeboden op het crowdfundingplatform.
14. Een beschrijving van uw uitbestedingsregelingen.
15. Een beschrijving van uw procedures voor de behandeling van klachten van cliënten.
16. Het antwoord op de vraag of u voornemens bent om betalingsdiensten te verlenen, hetzij zelf (in dat geval hebt u een vergunning als betalingsdienstaanbieder zoals vereist), hetzij via een gemachtigde derde of via een regeling overeenkomstig artikel 10, lid 5 van de Europese Verordening.
17. Uw procedures om de volledigheid, juistheid en duidelijkheid te controleren van de informatie in het blad met essentiële beleggingsinformatie.
18. Uw procedures met betrekking tot de beleggingsdrempels voor niet-ervaren beleggers.

Stuur uw vergunningsaanvraag met bijlagen aan de FSMA via e-mail aan crowdfunding@fsma.be.

Als u uw vergunningsaanvraag met bijlagen hebt verstuurd naar de FSMA, stuurt zij u binnen 10 werkdagen een ontvangstbevestiging via mail.

Zodra uw vergunningsaanvraag is ingediend, heeft de FSMA 25 dagen de tijd om na te gaan of uw aanvraag compleet is.

Indien uw aanvraag niet compleet is dan kent de FSMA u een termijn toe waarbinnen u haar de ontbrekende informatie en documenten moet bezorgen. Doet u dat niet, dan kan de FSMA weigeren om uw aanvraag opnieuw te onderzoeken. Zij zal u dan de gegevens en documenten die u haar hebt overgemaakt terugbezorgen.

Vanaf de datum van de e-mail waarin de FSMA de bovenvermelde ontbrekende informatie en documenten opvraagt en tot de ontvangst van deze ontbrekende informatie en documenten, wordt de bovenvermelde termijn van 25 dagen opgeschort.

Als de vergunningsaanvraag compleet is, deelt de FSMA u dit onmiddellijk mee.

Uiterlijk binnen 3 maanden na ontvangst van een compleet dossier neemt de FSMA een beslissing over de vergunningsaanvraag.

Binnen 3 werkdagen na het nemen van de beslissing stelt de FSMA u hiervan in kennis.

Als uw vergunningsaanvraag is goedgekeurd, krijgt u een bevestigingsbrief via de post en via e-mail.

Als uw vergunningsaanvraag is geweigerd, wordt u hiervan in kennis gesteld met een ter post aangetekende brief en via e-mail.

Elke vergunde crowdfundingdienstverlener wordt vermeld op de lijst van vergunde crowdfundingdienstverleners die gepubliceerd wordt op de website van de FSMA.

De FSMA heeft deze FAQ’s opgesteld om de vragen die u zich zou kunnen stellen zo duidelijk mogelijk te beantwoorden. Zo kan u deze informatie altijd nalezen.

Als u in de FAQ’s geen antwoord vindt over uw specifieke situatie, aarzel niet ons te contacteren. Gebruik hiervoor het contactformulier op onze website, of stuur een e-mail aan crowdfunding@fsma.be. Onze medewerkers zullen uw vraag via mail beantwoorden. Opdat we iedereen zo goed mogelijk zouden kunnen helpen, vragen we u om gebruik te maken van deze kanalen.

U moet de FSMA onmiddellijk via e-mail aan crowdfunding@fsma.be, op de hoogte brengen van elke wijziging in de gegevens en documenten in uw vergunningsdossier.

Maak hiervoor gebruik van het formulier ‘vergunningsaanvraag’ en vul enkel de velden in die gewijzigd zijn.

Om van de FSMA een vergunning te krijgen als crowdfundingdienstverlener zijn er tweeërlei kosten verschuldigd.

1. Voor het onderzoek van de vergunningsaanvraag is een eenmalig bedrag verschuldigd van 2500 euro, te betalen bij de indiening van de vergunningsaanvraag. Dit bedrag blijft verschuldigd, ook al trekt u uw vergunningsaanvraag in of wordt uw vergunning geweigerd. Platformen die al een vergunning hebben krachtens de wet van 18 december 2016 zijn daarentegen geen bijdrage verschuldigd voor het verkrijgen van een nieuwe vergunning conform de Verordening.
2. De jaarlijkse bijdrage voor het permanente toezicht op de crowdfundingdienstverleners bedraagt 2500 euro. Dit bedrag wordt elk jaar aangepast volgens de regels van het koninklijk besluit van 17 mei 2012 betreffende de vergoeding van de werkingskosten van de FSMA. Daarnaast is een bijdrage verschuldigd voor de financiering van de zetel van de FSMA. De bijdragen zijn verschuldigd door de crowdfundingdienstverleners die op 1 januari van het boekjaar op de lijst van vergunde crowdfundingdienstverleners staan.

U moet de FSMA jaarlijks een lijst bezorgen met de projecten die gefinancierd zijn via het crowdfundingplatform (inclusief de projecten waarvoor geen fondsen werden bijeengebracht tijdens het jaar).

Vermeld daarbij de volgende informatie:

1. de projecteigenaar en het bijeengebrachte bedrag;
2. het uitgegeven instrument;
3. geaggregeerde informatie over de beleggers en het belegde bedrag, uitgesplitst naar fiscaal inwonerschap van de beleggers en met een onderscheid tussen ervaren en niet-ervaren beleggers.

Ja, als crowdfundingdienstverlener beschikt u over een ‘Europees paspoort’.

Dat betekent dat u uw activiteiten mag uitoefenen in een andere lidstaat van de Europese Economische Ruimte op grond van het vrij verrichten van diensten of via een bijkantoor.

Als u daartoe besluit, moet u de FSMA de volgende informatie bezorgen:

• de lidstaten waar u diensten wil aanbieden;
• de identiteit van de natuurlijke personen en rechtspersonen die in die andere lidstaten verantwoordelijk zijn voor het verstrekken van de crowdfundingdiensten;
• de vooropgestelde datum voor de aanvang van uw activiteiten in de andere lidstaten;
• een lijst met de overige activiteiten die u uitoefent en die niet onder deze vergunning vallen.

Binnen een termijn van 10 werkdagen nadat de FSMA deze informatie heeft ontvangen, deelt zij ze mee aan ESMA en aan de lidstaten waar u voornemens bent crowdfundingdiensten te verlenen. Zij laat u onmiddellijk weten dat zij deze informatie heeft doorgegeven aan de lidstaten en aan ESMA.

U mag crowdfundingdiensten beginnen te verlenen in de andere lidstaten zodra de FSMA u heeft laten weten dat ze deze lidstaten hiervan op de hoogte heeft gebracht en in elk geval uiterlijk 15 kalenderdagen nadat u de FSMA alle vereiste bovenvermelde informatie hebt meegedeeld.