In 2021 heeft de Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten (FSMA) 1.918 vragen en klachten ontvangen van consumenten over fraude en illegale aanbiedingen van financiële producten en diensten. Dat is een stijging met 23 procent tegenover 2020. Vooral de meldingen over onlinetradingplatformen zijn fors toegenomen (+53 procent), wat deels te verklaren valt door de sensibiliseringscampagnes die de FSMA in 2020 en 2021 heeft gevoerd. Cijfers kunnen dit verduidelijken: ruim de helft van de meldingen die de FSMA in het tweede halfjaar van 2021 heeft ontvangen, namelijk 466 van de 831 meldingen of 56 procent, zijn klachten van slachtoffers.
|
Illegale aanbiedingen van financiële producten en diensten in 2021 |
Aantal meldingen in 2021 |
Evolutie tegenover 2020 |
|
Frauduleuze onlinetradingplatformen |
724 |
+53% |
|
Valse kredieten |
245 |
+12% |
|
Cryptomuntfraude
|
109 |
-11% |
|
Boiler rooms |
62 |
-50% |
Van de 1.918 meldingen van consumenten die de FSMA in 2021 heeft ontvangen, had ongeveer 40 procent betrekking op frauduleuze onlinehandelsplatformen die handel aanbieden in binaire opties, CFD’s, Forex-producten en ook cryptomunten. Die vorm van fraude blijft woekeren. Vorig jaar kreeg de FSMA 53 procent meer meldingen over deze platformen dan in 2020.
Onlinehandelsplatformen blijven dus consumenten aantrekken via nepadvertenties op sociale media waarin vaak BV’s of bekende Franstalige personen worden opgevoerd, weliswaar buiten hun medeweten.
In 2021 zijn deze platformen andere en modernere technieken gaan gebruiken. Zo verspreiden ze steeds meer reclamefilmpjes op sociale netwerken zoals Twitter en YouTube. Ze werken ook met apps waarmee kan worden gehandeld in cryptomunten of een opleiding in deze materies kan worden gevolgd. Als een slachtoffer eenmaal geklikt heeft op die reclame of zo’n app gedownload heeft, en zijn contactgegevens heeft ingevuld, wordt hij al snel opgebeld door de oplichters met een concreet beleggingsvoorstel (in aandelen, alternatieve beleggingen, virtuele munten, ...).
Uitgaand van de meldingen bij de FSMA tussen mei 2019 en december 2021 zouden de slachtoffers van deze frauduleuze platformen al ten minste 50,5 miljoen euro verloren zijn (waarvan 25,5 miljoen in 2021). Maar dit zijn slechts indicatieve cijfers. De FSMA heeft immers enkel weet van de fraudegevallen die slachtoffers aangeven. Bovendien vermelden niet alle gedupeerden voor hoeveel geld ze zijn opgelicht.
Acties tegen fraude
In 2021 heeft de FSMA verschillende acties op touw gezet om consumenten bewust te maken van het risico op fraude.
- Lancering van een videocampagne om het grote publiek te sensibiliseren voor onlinefraude
Om een nog ruimer publiek te sensibiliseren voor krediet- en beleggingsfraude, heeft de FSMA een tiendelige videocampagne opgezet met getuigenissen en animatiefilmpjes. Het doel is tweeledig: het publiek er enerzijds bewust van maken dat dergelijke fraude bestaat, en anderzijds informatie verschaffen over de meest voorkomende mechanismen van beleggings- en kredietfraude alsook over de stappen die fraudeslachtoffers kunnen ondernemen. De video’s staan op de website van de FSMA.
- Lancering van een digitale campagne op Facebook, Instagram en Google
Naar aanleiding van de World Investor Week 2021 (een themaweek georganiseerd door IOSCO) heeft de FSMA in oktober 2021 op Facebook, Instagram en Google een nieuwe digitale campagne gelanceerd over beleggings-en kredietfraude. De Facebook- en Instagram-berichten en de Google Display-advertenties werden samen nagenoeg 22 miljoen keer bekeken. De visuals zijn heel doeltreffend gebleken. Van alle mensen die de campagne hebben gezien, hebben er immers 182.089 geklikt op een van de posts waarna ze werden doorverwezen naar de website van de FSMA.
- Publicatie van waarschuwingen voor 156 vennootschappen die op onregelmatige wijze actief zijn in België
De FSMA heeft het publiek gewaarschuwd voor 75 frauduleuze handelsplatformen. Die waarschuwingen maken 48 procent uit van de waarschuwingen die ze in 2021 heeft gepubliceerd. Daarnaast heeft ze 3 thematische waarschuwingen gepubliceerd om het publiek er bewust van te maken dat ook haar naam en logo misbruikt worden, en te wijzen op identiteitsdiefstal bij banken.
- Aangifte bij de gerechtelijke autoriteiten en blokkering van de toegang tot frauduleuze websites
Steeds meer consumenten nemen bij de minste twijfel preventief contact op met de FSMA. Dat laat haar toe sneller op te treden en de gerechtelijke autoriteiten te contacteren. Aldus blokkeerden de Belgische gerechtelijke autoriteiten vorig jaar, op verzoek van de FSMA, de toegang vanuit België tot 128 websites met frauduleuze aanbiedingen.
3 tips als u vreest dat een aanbieding een poging tot oplichting is
- Neem rechtstreeks contact op met de FSMA via het contactformulier voor consumenten.
- Lees op de FSMA-website hoe u oplichtingspraktijken kan herkennen en vermijden.
- Doe tot slot de test op de FSMA-website als u wil weten of de aanbieding die u hebt ontvangen, een poging tot oplichting is.