De Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten (FSMA) ontving vorig jaar 2.456 meldingen van consumenten, een stijging met 19 procent ten opzichte van een jaar eerder. De helft van de meldingen gaat over fraude en onregelmatige aanbiedingen van financiële producten en diensten.
Meldingen van consumenten zijn een belangrijke bron van informatie voor de FSMA. Ze bieden inzicht in problemen over financiële producten en diensten. Op die manier zijn ze belangrijke signalen voor het toezicht van de FSMA op de financiële sector.
Op vijf jaar steeg het aantal meldingen met 60 procent. Het feit dat meer mensen mogelijke gevallen van fraude melden, stelt de FSMA in staat sneller op te treden en ook de gerechtelijke autoriteiten in te lichten. Op verzoek van de FSMA blokkeerden de Belgische gerechtelijke autoriteiten vorig jaar de toegang vanuit België tot 173 websites met frauduleuze aanbiedingen.
‘Steeds meer mensen vinden de weg naar de FSMA en vertrouwen op haar expertise. We verheugen ons dan ook over die evolutie,’ zegt de voorzitter van de FSMA, Jean-Paul Servais.
De meldingen in 2019 slaan op vragen en klachten van consumenten over diverse financiële onderwerpen.
Zoals de voorbije jaren, gingen de meeste meldingen in 2019 over fraude en onregelmatige aanbiedingen. Fraude uit zich onder meer in piramidespelen en boiler rooms en in het illegale aanbod van bijvoorbeeld cryptomunten. De FSMA registreerde 1.227 fraudemeldingen, een stijging met 23 procent in vergelijking met 2018.
| Fraude en onregelmatige aanbiedingen in 2019 | (vergelijking met 2018) | |
|---|---|---|
| Piramidespelen en andere fraude | 348 | (+ 46,2 procent) |
| Valse tradingplatformen voor beleggingen in binaire opties, forex, cfd’s of cryptomunten | 295 | (+ 51 procent) |
| Boiler room | 171 | (+ 25 procent) |
| Cryptomunten | 167 | (- 53 procent) |
| Krediet | 156 | (+ 372 procent) |
Opvallend in 2019 was de forse stijging van de meldingen over kredietfraude. Die zijn bijna vervijfvoudigd. Een andere nieuwe evolutie is het toenemend gebruik van sociale media door fraudeurs. Zij gebruiken kanalen zoals Facebook, Instagram of LinkedIn om consumenten te verleiden met beloftes van torenhoge winsten.
‘Wees steeds op uw hoede voor beloftes van uitzonderlijk hoge rendementen. Vaak is dit een knipperlicht voor fraude. Als het te mooi klinkt om waar te zijn, is het dat ook,’ waarschuwt Jean-Paul Servais.
Ook nieuw is het veelvuldig gebruik van de techniek van cloning. Fraudeurs plegen identiteitsfraude op een vergunde onderneming en maken misbruik van haar naam. Op die manier laten ze uitschijnen dat ze toelating hebben om bijvoorbeeld beleggingsdiensten aan te bieden, terwijl hun aanbiedingen pure oplichting zijn.
2019 was ook het jaar van de opmars van de valse tradingplatformen. Het gaat om frauduleuze websites die consumenten de mogelijkheid bieden om zogezegd te beleggen in cryptomunten, CFD’s, forex, ….
Om consumenten te wijzen op de gevaren van bepaalde aanbiedingen publiceert de FSMA waarschuwingen. Dat gebeurde vorig jaar 138 maal. Op vijf jaar tijd publiceerde de FSMA 533 waarschuwingen.
De FSMA vraagt slachtoffers van fraude steeds aangifte te doen bij de lokale politie. Op die manier beschikken de gerechtelijke autoriteiten over de nodige informatie om op te treden tegen fraudeurs. Ook de FSMA informeert de gerechtelijke autoriteiten over fraude.
De FSMA verzoekt consumenten om bij de minste twijfel over het regelmatige karakter van een financiële aanbieding haar te contacteren via het contactformulier op haar website.
Bijlage 1
Hoe beleggings- en kredietfraude voorkomen?
- Wees op uw hoede voor beloften van buitensporige winst. Als een rendement te mooi lijkt om waar te zijn, is het dat ook.
- Controleer de identiteit van aanbieders van beleggingen. Vertrouw nooit een vennootschap die u niet duidelijk kan identificeren.
- Kijk uit voor vennootschappen die beweren een vergunning te bezitten. Vaak hebben ze die gestolen van andere vennootschappen.
- Check websites. Een website van recente makelij kan een aanwijzing van beleggingsfraude zijn.
- Pas op als u gevraagd wordt om geld over te schrijven naar een bankrekening in een land dat geen enkele band heeft met het land waar u woont of het land van herkomst van de vennootschap.
- Negeer telefoontjes van onbekende aanbieders.
- Bij twijfel contacteer de FSMA.
- In geval van fraude: dien klacht in bij de lokale politie en meld de fraude aan de FSMA.
- Laat u geen tweede maal vangen. Fraudeur beloven geld terug te betalen na een laatste storting. Dat is een beproefde techniek om slachtoffers nog een laatste keer geld te ontfutselen.
Bijlage 2
Lexicon van beleggings- en kredietfraude
Een boiler room verkoopt waardeloze of onbestaande effecten tegen een veel te hoge prijs. Oplichters bellen potentiële slachtoffers ongevraagd op. Ze schrikken er niet voor terug om potentiële slachtoffers zwaar onder druk te zetten om in te gaan op hun aanbod, vandaar de naam boiler room.
Bij fraude met cryptomunten geloven beleggers dat ze centen investeren in virtuele munten, maar hun geld belandt rechtstreeks op rekeningen van oplichters.
Bij piramidefraude worden de winsten van beleggers uitbetaald met het geld van nieuwe beleggers. Deze vorm van fraude draait zo lang oplichters erin slagen om nieuwe beleggers aan te trekken.
Bij kredietfraude worden slachtoffers gevraagd om een reeks betalingen te doen voorafgaand aan de kredietverlening. Van zodra oplichters het geld opstrijken, verdwijnen ze met de noorderzon.
Een binaire optie is een alles-of-niets-contract. Beleggers gokken erop dat de prijs van bijvoorbeeld een vat ruwe olie op een vooraf bepaald tijdstip boven of onder een bepaalde grens zit. Afhankelijk van hoe hij gokt, wint de belegger of verliest zijn volledige inzet.
Bij forex kan de belegger speculeren op wisselkoersverschillen. Forex staat voor foreign exchange. Ook deze vorm van beleggen is bijzonder fraudegevoelig.
Cfd’s of contracts for difference zijn alles-of-niets-contracten in complexe financiële instrumenten. Deze contracten hebben een hefboom, waardoor beleggers een hoog risico lopen om hun verliezen snel te zien oplopen.