De Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten (FSMA) heeft haar jaarverslag 2014 gepubliceerd. Bij de voorstelling van het jaarverslag is in het bijzonder ingegaan op de resultaten van de uitgevoerde inspecties en mystery shopping missies, het toezicht op de spaar-, beleggings- en verzekeringsproducten en de initiatieven inzake financiële vorming.
Het jaarverslag 2014 geeft toelichting bij de werkzaamheden van de FSMA binnen ieder van haar zes bevoegdheidsdomeinen. Die zes domeinen zijn toezicht op de informatie door vennootschappen, producttoezicht, toezicht op de gedragsregels, toezicht op de marktoperatoren, kredietgevers en tussenpersonen, toezicht op de aanvullende pensioenen en financiële vorming.
Bij de voorstelling van het jaarverslag is in het bijzonder ingegaan op vijf domeinen:
1. Inspecties
- Inspecties ter plaatse. De FSMA voerde in 2014 en begin 2015 inspecties uit rond het thema ‘zorgplicht’. Hierbij werd onder meer nagegaan of banken en andere gereglementeerde ondernemingen zich bij het geven van beleggingsadvies en bij het uitvoeren van orders, inzetten voor de belangen van hun cliënten. Tijdens deze inspecties gaan de FSMA-medewerkers niet alleen langs op de hoofdkantoren om de procedures te controleren, maar gaan ze ook in de lokale agentschappen langs om de naleving van de regels op het terrein te toetsen. De inspecties over zorgplicht dekken tot vandaag 88 procent[1] van de sector.
- 106 bevelen. In het kader van deze inspectiecyclus heeft de FSMA vastgesteld dat de naleving van de regels inzake zorgplicht voor verbetering vatbaar is. De FSMA stelde 210 tekortkomingen vast. Daarvan hebben er 106 aanleiding gegeven tot een bevel, waarbij de FSMA de betrokken onderneming aanmaant om haar manier van werken aan te passen. De zwakke punten hadden onder meer betrekking op de toetsing van de kennis en ervaring van de cliënt en het hanteren van beleggersprofielen. De FSMA publiceerde op haar website een samenvattende nota in verband met de vaststellingen en aanbevelingen over zorgplicht. De betrokken ondernemingen stelden actieplannen op om hun manier van werken aan te passen. De uitvoering van deze plannen zal onder meer via mystery shopping opgevolgd worden.
- Best execution. In 2015 zal aandacht blijven gaan naar het thema zorgplicht. Daarnaast start de FSMA een nieuwe inspectiecyclus over het thema best execution. Dit thema gaat over de vraag of alle redelijke maatregelen genomen worden om bij de uitvoering van een order het best mogelijke resultaat (bijvoorbeeld wat betreft de prijs, kosten, snelheid, …) te verkrijgen voor een cliënt.
2. Mystery shopping
- Wettelijke bevoegdheid. De FSMA heeft de wettelijke bevoegdheid gekregen om aan mystery shopping te doen. Via mystery shopping kunnen medewerkers van de FSMA of daartoe door de FSMA gemachtigde externen vaststellingen doen bij ondernemingen onder toezicht zonder kenbaar te maken dat dit gebeurt in opdracht van de FSMA.
- Pilootproject. In 2014 heeft de FSMA een beroep gedaan op een externe dienstverlener om een pilootproject uit te voeren. In het kader van dit project werden er 201 mystery shopping- bezoeken afgelegd bij vijf banken. Daarbij werd telkens een van twee mogelijke scenario’s (risicoschuwe/risicozoekende belegger) getoetst. De conclusies van deze missie liggen in lijn met de vaststellingen die gebeurd zijn in het kader van de inspecties bij dezelfde banken. Het pilootproject heeft de FSMA in staat gesteld de gebruikte methodologie en de coherentie van de verzamelde informatie af te toetsen met de vaststellingen tijdens de inspecties.
- Actieplan 2015-2016. Het actieplan omvat twee luiken. De FSMA gaat enerzijds mystery shopping missies uitvoeren bij instellingen waar nog geen inspectie plaatsvond. De informatie die op die manier ingewonnen wordt, zal dienen als input voor eventuele toekomstige inspecties bij die instellingen. Anderzijds zal de FSMA bij instellingen waar reeds een inspectie plaatsvond, via mystery shopping nagaan in welke mate de actieplannen effect hebben op het terrein. In 2015 en 2016 zijn telkens meer dan 200 mystery shopping bezoeken gepland.
3. Financiële producten
- Screening van producten. Het in 2011 gelanceerde moratorium op de commercialisering van bijzonder ingewikkelde gestructureerde producten heeft gezorgd voor een aanzienlijke vermindering van de complexiteit van de gestructureerde producten. In 2014 screende de FSMA 118 gestructureerde producten met nieuwe kenmerken; 46 daarvan werden als te complex beschouwd en werden niet op de markt gebracht. Daarnaast behandelde de FSMA 1.466 dossiers inzake publiciteit voor ICB’s; 210 dossiers en 199 documenten met essentiële beleggingsinformatie voor gereglementeerde spaarrekeningen; en 315 dossiers over publiciteit voor notes.
- Sectoronderzoeken verzekeringen. De FSMA heeft sectoronderzoeken gevoerd in verband met bepaalde types verzekeringen. De onderzoeken gingen over de financiële verslaggeving over tak23-verzekeringen; over de informatie die de verzekeraars geven over de gehanteerde segmentatiecriteria; en over diefstal- garantie- en reisannulatieverzekeringen. Deze onderzoeken hebben steeds geleid tot het verhelpen van een aantal vastgestelde tekortkomingen. In 2015 doet de FSMA onder meer een sectoronderzoek in verband met brandverzekeringen.
4. Financiële vorming
- Onderwijs. De FSMA is in 2014 een pilootproject gestart met 25 scholen van zowel het Nederlands- als het Franstalige onderwijs. Via dit pilootproject wordt pedagogisch materiaal getest in de klas. Op basis van de feedback van de betrokken leraren wordt het materiaal aangepast en uitgebreid. In het schooljaar 2015-2016 zal dit materiaal ruimer ter beschikking gesteld worden.
- Wikifin.be. Eind januari 2013 lanceerde de FSMA haar programma voor financiële vorming via de website Wikifin.be. Deze website biedt neutrale, betrouwbare en praktische informatie over geldgerelateerde thema’s. De site is intussen al meer dan 1,7 miljoen keer bezocht. Wikifin.be is gekend door 14 procent van de Belgen.
5. Consumenten- en hypothecair krediet
- De FSMA heeft een nieuwe bevoegdheid gekregen voor de vergunningen en inschrijvingen voor kredietgevers en bemiddelaars in consumenten- en hypothecair krediet. Het gaat om naar schatting meer dan 20.000 tussenpersonen die zich bij de FSMA zullen moeten inschrijven of laten vergunnen.
- De FSMA heeft hiertoe een nieuwe online-inschrijvingstool ontwikkeld waarop de betrokkenen via de FSMA-website terecht kunnen.
Het jaarverslag kan geraadpleegd worden op de website van de FSMA. Via het bestelformulier op de website kan ook een exemplaar op papier van het jaarverslag aangevraagd worden.