D. FAQ bestemd voor werkgevers die groepsverzekeringen voor hun personeel bij Apra Leven hadden afgesloten

Ja. Op 4 maart 2011 verloor de verzekeringsonderneming Apra Leven haar toelating om op te treden als verzekeringsonderneming. Als gevolg hiervan is Apra Leven in vereffening gegaan. De vereffening van Apra Leven heeft belangrijke gevolgen voor uw aanvullende pensioentoezegging. Deze FAQ willen u wegwijs maken in:

• de verplichtingen die voor u als werkgever uit uw pensioentoezegging en de wet voortvloeien ten aanzien van de aangeslotenen (dit zijn de werknemers die zijn aangesloten bij de groepsverzekering of de ex-werknemers die hun pensioenreserves in de groepsverzekering hebben laten staan);
• de stappen die u zou moeten onderemen.

Neen. U moet zich geen zorgen maken. Indien er in uw onderneming een aanvullende pensioentoezegging bestaat kan deze FAQ ook voor u interessante informatie bevatten over de rechten en verplichtingen die daaruit voor de werkgever en de aangeslotenen voortvloeien. We waarschuwen u er wel voor dat de FAQ enkel informatie bevat over groepsverzekeringen beheerd door Apra Leven en dus mogelijk geen antwoord biedt op vragen over uw groepsverzekering.

Neen. De vereffening van Apra Leven maakt geen einde aan uw pensioentoezegging. Een groepsverzekering wordt gesloten ter financiering van een pensioenbelofte van de werkgever aan zijn werknemers. De beëindiging of schorsing van de groepsverzekeringsovereenkomst maakt geen einde aan de pensioentoezegging van de werkgever. Tenzij de pensioentoezegging zou zijn gewijzigd of stopgezet, blijven de aangeslotenen verder rechten opbouwen, ook voor de periode na 4 maart 2011.

Zie vraag D.8. voor meer informatie over wat u te doen staat.

Opgelet:

• De wijziging of stopzetting van een pensioentoezegging is slechts mogelijk voor toekomstige dienstjaren. De in het verleden opgebouwde pensioenrechten kunnen niet worden verminderd.
• Bij de wijziging of stopzetting van een pensioentoezegging moet u rekening houden met de procedures op het vlak van informatie en consultatie van de aangeslotenen die daartoe in de wet betreffende de Aanvullende Pensioenen zijn voorzien. De procedures hangen af van de aard van de pensioentoezegging en van de eventuele aanwezigheid van sociale overlegorganen binnen de onderneming. Meer informatie.

Ja. Dat u als werkgever de uitvoering van uw pensioentoezegging toevertrouwt aan een verzekeringsonderneming en daartoe de noodzakelijke premies betaalt, ontslaat u niet van de verplichtingen die u hebt aangegaan ten opzichte van de aangeslotenen. Het aanvullend pensioen berust op twee onderscheiden contractuele relaties:

• vooreerst de pensioentoezegging tussen de werkgever en de werknemer die geacht wordt deel uit te maken van de individuele arbeidsovereenkomst;
• daarnaast de verzekeringsovereenkomst tussen de werkgever en de verzekeringsonderneming ter financiering van de pensioentoezegging.

Dat Apra Leven haar verplichtingen in de relatie met u als werkgever niet nakomt, ontslaat u niet van de naleving van uw eigen verbintenissen ten aanzien van de aangeslotenen. U blijft in fine verantwoordelijk voor de nakoming van uw pensioentoezegging en moet tussenkomen indien de door Apra Leven uitgekeerde prestatie onvoldoende blijkt om uw eigen verplichtingen volledig te financieren, en dat ongeacht de oorsprong van het tekort.

Neen. Het bedrag waartoe u gehouden bent, is niet noodzakelijk gelijk aan het bedrag waartoe Apra Leven gehouden is. U bent enkel gehouden tot nakoming van uw eigen verplichtingen tegenover de aangeslotenen. Deze kunnen, afhankelijk van de aard van de pensioentoezegging, groter of kleiner zijn dan de verplichtingen van Apra Leven. Indien uw eigen verplichtingen kleiner zijn, bent u niet verplicht om het volledige bedrag van de verzekerde prestaties of de wiskundige reserves van Apra Leven te waarborgen. In dat verband moet een onderscheid worden gemaakt tussen pensioentoezeggingen van het type vaste bijdragen en pensioentoezeggingen van het type vaste prestaties.

Sommige werkgevers gaan echter verder en nemen toch het volledige bedrag van de door Apra Leven gewaarborgde prestaties ten laste. Een dergelijke meer verregaande tussenkomst is vanzelfsprekend mogelijk.

Wij raden u aan u te informeren over de fiscale en parafiscale gevolgen. De FSMA is op dat vlak niet bevoegd. Indien u hierover vragen heeft, neemt u best contact op met de fiscale administratie (contactcenter 02 572 57 57, website: minfin.fgov.be) en/of met de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (tel. 02 509 31 11, website: www.rsz.fgov.be) en/of met het Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (tel. 02 739 79 04, website : www.riziv.fgov.be).

Bij een pensioentoezegging van het type vaste prestaties verbindt de werkgever zich tot de betaling van een aanvullend pensioen bij pensionering van de aangeslotenen. De verbintenis van de werkgever wordt niet aangetast door het in gebreke blijven van de verzekeringsonderneming.

De aangeslotenen kunnen zich in dit geval tot u als (ex-)werkgever richten voor het volledige bedrag waarop zij overeenkomstig het pensioenreglement aanspraak kunnen maken. Werknemers die uw onderneming hebben verlaten vóór hun pensionering hebben recht op hun al opgebouwde pensioenreserves.

DAARENBOVEN legt de wet aan u als werkgever ook een rendementsverplichting op. Volgens artikel 24 van de wet betreffende de Aanvullende Pensioenen hebben de aangeslotenen bij pensionering of uittreding in alle geval recht op het bedrag van de gestorte werknemersbijdragen, eventueel onder aftrek van bepaalde kosten, gekapitaliseerd tegen een wettelijk vastgestelde rentevoet. Meer informatie.

Indien er bij het vertrek van een aangeslotene een tekort zou bestaan ten opzichte van het aldus wettelijk gewaarborgde bedrag, moet u het verschil bijpassen en dit ongeacht de oorzaak van het tekort. Dit betekent dat wanneer de bedragen die in het kader van de vereffening van Apra Leven aan een aangeslotene zullen worden toegekend, minder bedragen dan het bedrag van die wettelijke rendementswaarborg, het verschil te uwen laste is.

Opmerking: enkel de pensioentoezegging van het type vaste bijdragen zonder contractuele rendementsgarantie in hoofde van de werkgever wordt hier besproken. Er bestaan ook pensioentoezeggingen van het type vaste bijdragen met een contractuele rendementsgarantie in hoofde van de werkgever en cash balance toezeggingen. Deze worden niet behandeld in deze FAQ omdat volgens de vereffenaars Apra Leven zo'n toezeggingen niet beheert.

Bij een pensioentoezegging van het type vaste bijdragen verbindt de werkgever zich alleen tot de periodieke betaling van in het pensioenreglement vastgestelde bijdragen. De omvang van het uiteindelijke pensioen hangt af van de door de verzekeringsonderneming toegepaste tarieven en eventueel toegekende winstdeelnames. Het uiteindelijke pensioenbedrag maakt bijgevolg niet het voorwerp uit van uw belofte als werkgever. Aangezien u zich als werkgever niet verbindt tot de toekenning van een welbepaald aanvullend pensioen, maar enkel tot de storting van bijdragen, bent u contractueel gezien niet verplicht om de verliezen die aangeslotenen zouden lijden in het kader van de vereffening van Apra leven te vergoeden.

Puur op basis van uw pensioentoezegging hoeft u dus niet tussen te komen.

MAAR: De wet legt aan u als werkgever wel een rendementsverplichting op. Volgens artikel 24 van de wet betreffende de Aanvullende Pensioenen hebben de aangeslotenen bij pensionering of uittreding in alle geval recht op het bedrag van de gestorte werknemers- en werkgeversbijdragen, eventueel onder aftrek van bepaalde kosten, gekapitaliseerd tegen een wettelijk vastgestelde rentevoet. Meer informatie.

Indien er bij het vertrek van een aangeslotene een tekort zou bestaan ten opzichte van de aldus wettelijk gewaarborgde bedragen, dan moet u het verschil bijpassen en dit ongeacht de oorzaak van het tekort. Dit betekent dat wanneer de bedragen die in het kader van de vereffening van Apra Leven aan een aangeslotene zullen worden toegekend, minder bedragen dan het bedrag van die wettelijke rendementswaarborg, het verschil te uwen laste is.

Ja. Bij de beëindiging van de arbeidsovereenkomst beschikken de werknemers over een aantal keuzes. Zij kunnen hun opgebouwde pensioenreserves overdragen naar een andere pensioeninstelling, bijvoorbeeld de verzekeringsonderneming van de nieuwe werkgever, maar zij kunnen er ook voor kiezen om hun opgebouwde rechten zonder wijziging van de pensioentoezegging verder te laten beheren door de pensioeninstelling van hun vroegere werkgever (ze worden ook wel 'slapers' genoemd).

In dat laatste geval blijven de voormalige werknemers aangesloten bij de pensioentoezegging en blijft u als werkgever verantwoordelijk voor de vervulling van uw pensioenverplichtingen ten aanzien van hen. Uiteraard worden voor deze aangeslotenen geen bijkomende rechten meer opgebouwd. Voor wat de pensioenrechten betreft die werden opgebouwd tijdens de actieve diensttijd hebben de voormalige werknemers echter dezelfde rechten als de werknemers die nog actief zijn.

Zie vraag D.8. voor meer informatie over wat u te doen staat.

De werknemers die na hun uitdiensttreding hun reserves hebben overgedragen naar een andere pensioeninstelling, zijn niet langer aangesloten bij de pensioentoezegging van hun voormalige werkgever. U hebt dan ook geen verdere verplichtingen ten aanzien van deze ex-werknemers.

Ja. De situatie verschilt naargelang uw groepsverzekering bij Apra Leven op het ogenblik van de intrekking van de toelating van Apra Leven nog actief of gereduceerd was:

• een actieve groepsverzekering is een groepsverzekering waarin nog nieuwe pensioenrechten worden opgebouwd;
• een gereduceerde groepsverzekering is een groepsverzekering die werd stopgezet maar waar de verzekeringsmaatschappij de opgebouwde reserves verder beheert tot op de datum van uitbetaling.

Indien uw groepsverzekering bij Apra Leven op het ogenblik van de intrekking van de toelating van Apra Leven (4 maart 2011) nog actief was, moet u zo snel mogelijk een beroep doen op een nieuwe pensioeninstelling voor de opbouw van de pensioenrechten voor de periode na 4 maart 2011.

De vereffening van de verzekeringsonderneming maakt immers geen einde aan uw pensioentoezegging (zie vraag D.2.). Tenzij de pensioentoezegging zou zijn gewijzigd of stopgezet, blijven de aangeslotenen verder rechten opbouwen, ook voor de periode na 4 maart 2011. Het beheer van de pensioenrechten met betrekking tot die periode moet u zo snel mogelijk aan een nieuwe pensioeninstelling toevertrouwen. Die pensioenrechten moeten ook onmiddellijk voor hun volledige bedrag gefinancierd worden.

Indien u dat niet zou doen, loopt u een groot financieel risico, in het bijzonder in het geval een aangeslotene zou overlijden. Bij gebrek aan een verzekering van het overlijdensrisico zou de uitbetaling van de beloofde overlijdenswaarborg te uwen laste vallen.

Ook voor de pensioenverplichtingen met betrekking tot de periode vóór 4 maart 2011 doet u er goed aan om zo snel mogelijk een overeenkomst af te sluiten met een nieuwe pensioeninstelling. Dit is eveneens het geval voor een gereduceerde groepsverzekering.

Het sluiten van een nieuwe overeenkomst is belangrijk omdat:

• bij de afsluiting van de vereffening van Apra Leven de reserves ter beschikking worden gesteld van de verzekeringnemers (dus u als werkgever in geval van een groepsverzekering). U moet deze reserves bij een andere pensioeninstelling onderbrengen. De uitbetaling aan de aangeslotenen is immers maar mogelijk bij hun pensionering, nl. het ogenblik waarop hun wettelijk pensioen ingaat. Meer informatie;
• daarenboven is de kans reëel dat de opbrengst van de vereffening van Apra Leven niet voldoende zal zijn om aan uw pensioenverplichtingen te voldoen en dat u het tekort zal moeten herfinancieren bij een andere pensioeninstelling (zie vraag D.9.);
• in de tussentijd is het mogelijk dat pensioenrechten van aangeslotenen opeisbaar worden (bv. omdat hun wettelijk pensioen is ingegaan). In die gevallen zal u moeten tussenkomen. Om (para)fiscale redenen kan het aangewezen zijn om die uitbetaling te laten verlopen via een pensioeninstelling (zie vragen D.10. en D.11.).

Neen. Apra Leven is in vereffening gegaan. Dit betekent echter niet dat de bij Apra Leven gevormde reserves volledig verloren zullen gaan. De vereffening heeft als doel om de activa te gelde te maken en deze te verdelen onder de schuldeisers, evenredig met hun aanspraken.

Wel is de kans reëel dat die vereffeningsopbrengst niet voldoende zal zijn om aan uw pensioenverplichtingen ten aanzien van de aangeslotenen te voldoen. Indien de vermoedelijke vereffeningsopbrengst kleiner is dan uw pensioenverplichtingen ten aanzien van de aangeslotenen, dan is het aan te bevelen om het verschil tussen beide bedragen nu reeds te herfinancieren bij een andere pensioeninstelling

Op dit ogenblik bestaat er geen duidelijkheid over het deel van de bij Apra Leven gevestigde reserves dat u zal kunnen recupereren. U moet er wel rekening mee houden dat het verlies substantieel kan zijn.

In dat verband doet u er goed aan om een beoordeling te maken van de bijkomende financiering die voor uw pensioentoezegging(en) nodig zou zijn. Dit is uiteraard geen gemakkelijke opgave gezien de onzekerheid met betrekking tot het uiteindelijke resultaat van de vereffening. We raden u aan geregeld contact te nemen met de vereffenaars of de website van Apra Leven te raadplegen (zie vraag A.4.) om te vernemen welke de stand van de vereffening en de vooruitzichten inzake uitbetaling zijn.

Opgelet!

Indien uw pensioentoezegging doorloopt in de periode na 4 maart 2011, moet u voor de nieuwe pensioenrechten zo snel mogelijk een beroep doen op een nieuwe pensioeninstelling. Die nieuwe pensioenrechten moeten onmiddellijk volledig gefinancierd worden (zie vraag D.8.).

Ja. Volgens onze informatie hebben de vereffenaars tot nu toe slechts een klein voorschot uitbetaald. Bijgevolg is het mogelijk dat de aangeslotenen van wie de rechten opeisbaar worden zich voor het saldo tot u als werkgever richten.

Dit zou zich bijvoorbeeld kunnen voordoen:

• wanneer een aangeslotene de pensioenleeftijd bereikt;
• wanneer werknemers die de onderneming hebben verlaten (slapers), verzoeken om de overdracht van hun al opgebouwd aanvullend pensioen naar een andere pensioeninstelling (bv. die van hun nieuwe werkgever) (zie vraag D.7.);
• wanneer de aangeslotene overlijdt en het pensioenreglement voorziet in de uitbetaling van de overlijdensvergoeding aan de overlevende partner of andere begunstigde.

In het geval de vereffenaars van Apra Leven niet uitbetalen, moet u het volledige bedrag van het aanvullend pensioen, tot beloop van uw eigen verbintenissen, aan de aangeslotene of zijn begunstigde uitbetalen of voor overdracht naar een andere pensioeninstelling beschikbaar stellen. Hetzelfde geldt wanneer een aangeslotene zich tot u richt, nadat de vereffenaars hebben betaald, maar deze betaling onvoldoende blijkt. In dat geval bent u gehouden het tekort, ten aanzien van uw eigen verbintenissen, aan te vullen (zie vragen D.4., D.5. en D.6.).

Betalingen aan aangeslotenen die de pensioenleeftijd hebben bereikt kunnen hetzij rechtstreeks aan de betrokken aangeslotene gebeuren, hetzij via tussenkomst van de nieuwe pensioeninstelling. Wij raden u aan u te informeren over de fiscale en parafiscale gevolgen van beide alternatieven. De FSMA is op dat vlak niet bevoegd. Indien u hierover vragen heeft, neemt u best contact op met de fiscale administratie (contactcenter 02 572 57 57, website: minfin.fgov.be) en/of met de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (tel. 02 509 31 11, website: www.rsz.fgov.be) en/of met het Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (tel. 02 739 79 04, website: www.riziv.fgov.be).

Ja. Het is vanzelfsprekend niet de bedoeling dat de (voormalige) werknemer aan wie u een deel (of het geheel) van de prestatie zou hebben betaald, nadien nog zijn volledige aanspraken zou kunnen laten gelden in het kader van de vereffening van Apra Leven. In dat verband is het aangewezen om uitdrukkelijk met de voormalige werknemers schriftelijk overeen te komen dat u in het kader van de vereffening van Apra Leven wordt gesubrogeerd in het deel (of het geheel) van de rechten van de werknemer dat u reeds aan de aangeslotenen zou hebben betaald. Op die manier zullen latere betalingen in het kader van de vereffening aan u als werkgever toekomen.

De Wet betreffende de Aanvullende Pensioenen (art. 5, § 3) ver­plicht werkgevers om de uitvoering van hun pensioentoezegging toe te vertrouwen aan een pensioeninstelling (d.i. de externaliseringsverplichting). Deze verplichting betekent concreet dat bij de pensioeninstelling voorzieningen moeten worden geboekt tot beloop van minstens de pensioenver­plichtingen van de werkgever.

Binnen die context zou het onvoorzichtig zijn om de bij Apra Leven gevestigde voorzieningen, zoals die blijken uit de door de vereffenaars berekende afkoopwaarden, voor hun volledig bedrag als een dekking te beschouwen van uw pensioenverplichtingen. Het valt te vrezen dat u bij de sluiting van de vereffening, die nog jaren kan aanslepen, geconfronteerd wordt met financieringstekorten. De omvang hiervan hangt onder meer af van het type van uw pensioentoezegging (zie vragen D.5 en D.6.).

Vermits de vermoedelijke vereffeningsopbrengst van Apra Leven kleiner is dan uw pensioenverplichtingen en indien u later niet geconfronteerd wenst te worden met een onvolledig gefinancierde pensioentoezegging, is het aan te bevelen om het verschil tussen beide bedragen nu reeds te herfinancieren bij een andere pensioeninstelling.

De FSMA is er zich van bewust dat het aanzuiveren van de (geraamde) tekorten voor veel werkgevers een grote inspanning zal vergen in reeds moeilijke economische tijden. Volgende pistes dienen zich aan om het probleem van het financiering van de (geraamde) tekorten op een haalbare manier op te lossen in het geval een onmiddellijke aanzuivering niet realiseerbaar is:

• een lening: de nieuwe verzekeringsonderneming naar wie u uw pensioenplan heeft overgebracht, verstrekt u een lening ten bedrage van het (geraamde) tekort, mits het akkoord van de NBB om de betrokken lening als dekkingswaarde te aanvaarden. De pensioentoezegging is opnieuw volledig gefinancierd en u betaalt de lening af volgens het in de leningsovereenkomst bepaald aflossingsplan;
• een herstelplan op basis van de WAP: onder toezicht van de FSMA kan u de aanzuivering van het (geraamde) tekort spreiden over verschillende jaren.
  Deze wijze van aanzuivering moet het voorwerp uitmaken van een overeenkomst tussen de nieuwe verzekeringsonderneming en u zelf en aan de FSMA ter goedkeuring worden voorgelegd. De FSMA ziet erop toe dat het overeengekomen aanzuiveringschema wordt gerespecteerd.
  Dit gefaseerde herstel doet geen afbreuk aan de pensioenrechten van de aangeslotenen. Dit betekent dat u, in het geval van uitbetaling van de pensioenprestaties en/of overdracht van reserves tijdens de herstelperiode, eventuele tekorten onmiddellijk ten laste moet nemen (zie vraag D.10. en volgende);
• oprichten van een instelling voor bedrijfspensioenvoorziening (IBP) of aansluiten bij een bestaande IBP: u kan tenslotte een IBP oprichten of aansluiten bij een bestaande IBP om uw toezegging zowel voor de toekomst als voor het verleden verder te beheren en uit te voeren. Onder toezicht van de FSMA kan u ook bij de IBP de aanzuivering van het (geraamde) tekort over verschillende jaren spreiden. De FSMA ziet erop toe dat het overeengekomen aanzuiveringschema wordt gerespecteerd.
  Dit gefaseerde herstel doet geen afbreuk aan de pensioenrechten van de aangeslotenen. Dit betekent dat u, in het geval van uitbetaling van de pensioenprestaties en/of overdracht van reserves tijdens de herstelperiode, eventuele tekorten onmiddellijk ten laste moet nemen (zie vraag D.10. en volgende).