Wat is een "effectief leider"?

Algemene regel

Alle personen, al dan niet bestuurders, waarvan de functie binnen de onderneming impliceert dat ze op het hoogste niveau een rechtstreekse en beslissende invloed uitoefenen op het beheer van de bedrijfsactiviteit, behoren tot de effectieve leiding van de onderneming. Deze personen moeten voldoen aan de wettelijke vereisten die gelden voor effectieve leiders.

De FSMA beoordeelt de naleving van de wettelijke voorwaarden waaraan effectieve leiders van een tussenpersoon of kredietgever moeten voldoen, in hoofde van natuurlijke personen.

Het is evenwel mogelijk dat de functies, waarvan de uitoefening binnen de onderneming normaal impliceert dat degene die ze uitoefent behoort tot de effectieve leiding, worden uitgeoefend door rechtspersonen. In dat geval wordt de natuurlijke persoon die deze functie uitoefent in naam en voor rekening van deze rechtspersoon beschouwd als effectieve leider en moet die natuurlijke persoon worden opgegeven in het dossier en voldoen aan alle wettelijke vereisten.

Functies / organen die altijd tot de effectieve leiding behoren

Sommige functies of organen van de onderneming worden omwille van hun aard steeds beschouwd als behorend tot de effectieve leiding. Alle personen die deze functies bekleden, moeten dus voldoen aan de wettelijke vereisten die gelden voor effectieve leiders.

De functies en organen die verplicht moeten worden opgegeven in het inschrijvingsdossier zijn opgenomen in de tabellen hieronder.

Andere personen die als effectieve leider beschouwd kunnen worden

Naast de hierboven genoemde functies / organen kunnen nog andere personen behoren tot de effectieve leiding. Het gaat immers om een feitelijk begrip. Het komt aan de onderneming toe om aan te duiden wie de effectieve leiders zijn en om aan te tonen dat deze personen voldoen aan de vereisten die gelden voor effectieve leiders. Indien de FSMA hierover verdere vragen stelt, zal de onderneming in staat moeten zijn om te rechtvaardigen waarom de opgegeven personen als effectieve leiders worden beschouwd.

Directeurs, managers, et cetera kunnen afhankelijk van de concrete situatie deel uitmaken van de effectieve leiding, maar dit is niet noodzakelijk het geval. Het is de onderneming die de vraag moet beantwoorden of deze personen daadwerkelijk op het hoogste niveau een rechtstreekse en beslissende invloed uitoefenen op het beheer van de bedrijfsactiviteit en aldus behoren tot de effectieve leiding. Hun titel is daarbij niet doorslaggevend.

Personen die uitsluitend aandeelhouder zijn en die niet enig ander mandaat of functie vervullen binnen de onderneming, kunnen nooit deel uitmaken van de effectieve leiding. In die context is de bewering van een aandeelhouder dat hij als “werkende vennoot” wel degelijk een andere functie vervult binnen de vennootschap slechts geloofwaardig als hij daarvoor over het juiste sociaalrechtelijke statuut beschikt.

Opgelet: in het geval dat iemand géén vennootschapsrechtelijk mandaat binnen de vennootschap vervult en, meer algemeen, ook géén andere duurzame relatie heeft met de vennootschap op basis waarvan hij op het hoogste niveau een rechtstreekse en beslissende invloed uitoefent op de bemiddelingsactiviteiten, kan deze persoon nooit beschouwd worden als effectieve leider. Het is dus steeds van belang om de band tussen de onderneming en de persoon die als effectieve leider werd aangeduid, te kunnen rechtvaardigen.

Als, bijvoorbeeld bij een inspectie, zou blijken dat de onderneming in werkelijkheid wordt geleid door een persoon die niet is opgegeven als effectieve leider of niet voldoet aan de voorwaarden voor effectieve leiders, dan voldoet de onderneming niet langer aan de inschrijvingsvoorwaarden.

* * *

Hieronder wordt voor de meest voorkomende vennootschappen aangegeven welke functies of organen steeds beschouwd worden als behorend tot de effectieve leiding. Alle personen die deze functies bekleden, moeten voldoen aan de vereisten die gelden voor effectieve leiders. Daarnaast wordt aangegeven welke personen er feitelijk als effectieve leider beschouwd kunnen worden.

Een onderscheid wordt gemaakt tussen ondernemingen die, gelet op hun statuten, onder het nieuwe Wetboek van vennootschappen en verenigingen (2019) vallen, en voor ondernemingen die nog onder het oude Wetboek van vennootschappen (1999) vallen.

Volgens het nieuwe Wetboek van vennootschappen en verenigingen (2019):

Personen die op basis van het bovenstaande als effectieve leiders worden beschouwd maar die niet verantwoordelijk zijn voor de kredietbemiddeling, noch hierop toezicht uitoefenen, mogen hun beroepskennis bewijzen ofwel met een HSO-diploma, ofwel door te slagen in een examen op het niveau van basiskennis. Dit geldt zowel voor hypothecair krediet als voor consumentenkrediet. Hierop geldt slechts één uitzondering.

Volgens het oude Wetboek van vennootschappen (1999):

Alle personen die de onderstaande functies bekleden, moeten altijd opgenomen worden als effectieve leiders.

Opgelet: de principes zoals uiteengezet in de bovenstaande tabellen onder het nieuwe Wetboek van Vennootschappen inzake de andere personen die feitelijk beschouwd kunnen worden als effectieve leider omdat zij op het hoogste niveau een rechtstreekse en beslissende invloed uitoefenen op de bemiddelingsactiviteit, en als ELDFV, gelden, mutatis mutandis eveneens voor onderstaande vennootschapsvormen.