Wie kwalificeert als PCP in kredietbemiddeling of is hiermee gelijkgesteld?

Ingevolge de Wet van 27 juni 2021[1] houdende diverse financiële bepalingen zal de huidige definitie van “persoon die in contact staat met het publiek” ("PCP"), zoals opgenomen in artikel I.9, 79° Wetboek Economisch Recht (“WER”), met ingang van 1 augustus 2022 uitgebreid worden.

Vanaf die datum zal deze definitie niet enkel elke natuurlijke persoon, andere dan de verantwoordelijke voor de distributie ("VVD"), die, bij een kredietgever of een kredietbemiddelaar, op welke wijze dan ook, in contact staat met het publiek met het oog op het voorstellen van kredietovereenkomsten of hierover informatie verstrekt, omvatten, maar ook de personen die rechtstreeks bij de bemiddelingswerkzaamheden betrokken zijn, zelfs zonder daarbij in contact te staan met het publiek. Personen die rechtstreeks bij de bemiddelingswerkzaamheden betrokken zijn, zelfs zonder daarbij in contact te staan met het publiek, worden in de gewijzigde definitie immers gelijkgesteld met een persoon die in contact staat met het publiek[2].

Deze FAQ heeft betrekking op het toekomstig regime dat met ingang van 1 augustus 2022 zal gelden en verduidelijkt wanneer een persoon wordt geacht rechtstreeks bij de bemiddelingswerkzaamheden betrokken te zijn en dus wordt gelijkgesteld met een persoon in contact met het publiek (ook al staat hij daarbij niet in contact met het publiek). Daarbij wordt uitgegaan van de definitie van kredietbemiddeling in artikel I.9, 94° WER. Indien een persoon rechtstreeks bij dergelijke werkzaamheden van kredietbemiddeling betrokken is, kwalificeert hij immers als PCP, ook al staat hij daarbij niet in contact met het publiek.

Wettelijke definitie van kredietbemiddeling

Art. I.9, 94° WER definieert ‘kredietbemiddeling’ als volgt:

“de activiteit die bestaat uit de volgende werkzaamheden:

a) kredietovereenkomsten voorstellen of aanbieden aan consumenten;

b) consumenten bijstaan, anders dan bedoeld in a), om het afsluiten van een kredietovereenkomst voor te bereiden; of

c) kredietovereenkomsten afsluiten met consumenten, hetzij voor rekening van een kredietgever, hetzij voor eigen rekening als deze activiteit wordt uitgeoefend door een kredietgever die geen beroep doet op een kredietbemiddelaar.”

Op basis van de wettelijke definitie van “kredietbemiddeling” in artikel I.9, 94° WER gaat het dus om het voorstellen of aanbieden van kredietovereenkomsten aan consumenten, het anderszins bijstaan van consumenten om het afsluiten van een kredietovereenkomst voor te bereiden en het afsluiten van kredietovereenkomsten met consumenten. Deze werkzaamheden situeren zich dus in de precontractuele fase tot en met het afsluiten van een kredietovereenkomst. (Het assisteren bij) het beheer en de uitvoering van kredietovereenkomsten kwalificeert niet als daden van kredietbemiddeling, dit in tegenstelling tot de wettelijke definitie van “verzekeringsdistributie” opgenomen in artikel 5, 46° van de Wet van 4 april 2014 betreffende de verzekeringen. De FSMA beschouwt met name tussenkomsten bij de volgende activiteiten dan ook niet als daden van kredietbemiddeling: de gehele of gedeeltelijke doorhaling van de inschrijving op de in hypotheek gegeven onroerende goederen, de hernieuwing van een zekerheid, of de bevrijding van een consument van zijn kredietverbintenissen.

De tussenkomsten in het kader van het wijzigen van de voorwaarden van een bestaande kredietovereenkomst  kunnen daarentegen wel worden beschouwd als daden van kredietbemiddeling voor zover de wijziging van de overeenkomst economisch gezien tot een gelijkaardige situatie leidt als bij het voorstellen of aanbieden van een nieuwe kredietovereenkomst. Dat laatste is volgens de FSMA met name het geval bij een vervanging van de wijze van terugbetaling (bv. van vaste kapitaalaflossing naar vaste maandaflossing of omgekeerd), een gehele of gedeeltelijke wederopname van het krediet, een wijziging van de contractueel voorziene periodieke rentevoet of van de veranderlijkheid van de periodieke rentevoet, een wijziging van de looptijd van het krediet (zonder dat er sprake is van een betalingsachterstand), de vervanging van een zekerheid door een andere, de vestiging van een bijkomende zekerheid, of de toevoeging van een nieuwe consument aan het krediet.

Rechtstreeks betrokken zijn bij de bemiddelingswerkzaamheden

De persoon die rechtstreeks betrokken is bij de vermelde werkzaamheden van kredietbemiddeling, zelfs zonder in contact te staan met het publiek, valt onder de uitgebreide definitie van PCP. Daarvoor is het vereist dat hij of zij een belangrijke rol speelt in de procedure van het aanbod of het sluiten van individuele kredietovereenkomsten. Daarbij is het duidelijk dat personen die ondersteunende functies verrichten die geen verband houden met het proces van het aanbieden of het sluiten van kredietovereenkomsten, zoals medewerkers van de personeels- en informaticadienst, niet onder deze gelijkstelling vallen. Hetzelfde geldt voor personen die de terugbetalingen van eerder verstrekte kredieten opvolgen, of personen die het versturen van herinneringen en het innen van schulden beheren. Zij spelen immers geen belangrijke rol in de procedure van het aanbod of het sluiten van kredietovereenkomsten maar komen daarentegen pas nadien tussen. Ook personen die commerciële en juridische documenten (folders, templates) voorbereiden die vervolgens in het kader van het kredietaanbod worden gebruikt, vallen niet onder de gelijkstelling omdat ze geen belangrijke rol spelen in het proces van het aanbod of het sluiten van individuele kredietovereenkomsten.

Er moet worden gekeken naar de concrete activiteit die de persoon uitoefent, niet naar zijn officiële taakomschrijving. Het speelt geen rol via welk kanaal de persoon zijn activiteiten uitoefent (bijvoorbeeld via telefoon, live chat, mobiele applicatie, … ). In die zin is de regelgeving dan ook technologieneutraal.

Voorbeelden van activiteiten die al dan niet een kwalificatie als PCP impliceren

Hieronder volgen een aantal concrete voorbeelden van activiteiten die kunnen voorkomen tijdens het kredietproces. De activiteiten die een kwalificatie als PCP impliceren werden aangeduid. Deze opsomming geldt als voorbeeld om te illustreren welke activiteiten minstens deze kwalificatie tot gevolg hebben. De opsomming is dus niet exhaustief.

Worden beschouwd als PCP

• De persoon die de kredietnemer voorstelt om een kredietovereenkomst af te sluiten;
• De persoon die de kredietnemer begeleidt bij het invullen van een kredietaanvraag;
• De persoon die de eigenlijke kredietbeslissing neemt en dus beslist om al dan niet een kredietaanbod te doen;
• De persoon die de beslissing van een automatisch kredietproces verifieert en daarbij een afwijkende kredietbeslissing kan nemen;
• De persoon die op vragen van klanten antwoordt en de aanvragen behandelt die betrekking hebben op een wijziging van de bestaand kredietovereenkomst voor zover deze wijziging economisch gezien tot een gelijkaardige situatie leidt als bij het “voorstellen”, “aanbieden” of “afsluiten” van een nieuwe kredietovereenkomst. Dat laatste is volgens de FSMA met name het geval bij:
  • een vervanging van de wijze van terugbetaling, zoals de overgang van vaste kapitaalaflossing naar vaste maandaflossing of omgekeerd;
  • een gehele of gedeeltelijke wederopname van het krediet;
  • een wijziging van de contractueel voorziene periodieke rentevoet of van de veranderlijkheid van de periodieke rentevoet;
  • een wijziging van de looptijd van het krediet zonder dat er sprake is van een betalingsachterstand;
  • de vervanging van een zekerheid door een andere;
  • de vestiging van een bijkomende zekerheid;
  • de toevoeging van een nieuwe consument aan het krediet.
• De persoon die een beroep kan doen op het overgangsregime van 2015.[3]. Dit is de persoon die destijds niet werd aangesteld als een PCP, maar die vóór 1 november 2015 bemiddelingswerkzaamheden uitoefende en die, vóór deze datum, geslaagd is voor een examen volgend op een gespecialiseerde opleiding inzake hypothecair of consumentenkrediet.

Worden niet beschouwd als PCP

• De persoon die commerciële en juridische documenten (zoals reclamefolders en templates) opstelt voor de aangeboden kredieten;
• De persoon die een automatisch kredietproces creëert en daarbij de criteria bepaalt die door het automatisch proces in rekening worden gebracht om een krediet automatisch toe te kennen evenals de persoon die, na het invoeren en samenstelling van de dossiers het automatisch kredietbeslissingsproces activeert zonder dat hij zelf de kredietbeslissing beïnvloedt;
• De persoon die het kredietdossier onderzoekt en nakijkt of het volledig is, zonder daarbij een kredietanalyse of analyse van de terugbetalingscapaciteit uit te voeren. Bijvoorbeeld administratieve medewerkers die in contact staan met het publiek louter met het oog op de verzameling van documenten of de vervollediging van een dossier, en deze, zonder zelf enige analyse uit te voeren, doorsturen aan de kredietgever;
• De persoon die louter gegevens ingeeft in een informaticatool zonder daarbij enige appreciatie te maken;
• De persoon die de analyse van de terugbetalingscapaciteit van de consument uitvoert zonder dat hij zelf (los van de impact van zijn analyse van de terugbetalingscapaciteit) de kredietbeslissing beïnvloedt;
• De personen die deel uitmaken van een kredietcomité voor zover er minstens één PCP deel uitmaakt van het hetzelfde comité;
• De persoon die het dossier nakijkt om eventuele fraude op te sporen;
• De persoon die antwoordt op vragen van klanten over het beheer van hun bestaand krediet (bv. vragen over de opname van het krediet, domiciliëring, ontvangen van documenten, toelichting fiscale behandeling, …);
• De persoon die, na een gemiste betaling, de invordering doet van de verschuldigde bedragen voor zover de uitgevoerde handelingen economisch gezien niet tot een gelijkaardige situatie leiden als bij het “voorstellen”, “aanbieden” of “afsluiten” van een nieuwe kredietovereenkomst. Zoals vermeld, beschouwt de FSMA tussenkomsten bij (onder meer) de tijdelijke opschorting van betaling of de wijziging van de looptijd van het krediet toegekend bij betalingsachterstand niet als daden van kredietbemiddeling;
• De persoon die een louter administratieve wijziging registreert in het dossier (wijziging van het telefoonnummer, wijziging van het rekeningnummer, …).  

 

---