De kredietgevers in consumentenkrediet en in hypothecair krediet naar Belgisch recht vallen onder de toepassing van de wet van 18 september 2017 tot voorkoming van het witwassen van geld en de financiering van terrorisme en tot beperking van het gebruik van contanten (hierna “de AML-wet”). Ook de Belgische bijkantoren van kredietgevers die in andere lidstaten van de Europese Economische Ruimte zijn gevestigd, vallen onder de toepassing van die wet.
De FSMA is onder meer belast met het toezicht op de AML-verplichtingen voor de sociale kredietgevers en de “andere kredietgevers”. Tot welke categorie een kredietgever precies behoort, wordt, in de lijst van de kredietgevers in consumentenkrediet en in de lijst van de kredietgevers in hypothecair krediet, naast zijn naam vermeld in de kolom “Type”. De kredietgevers die, krachtens een ander statuut, aan het prudentieel toezicht van de Nationale Bank van België zijn onderworpen (bv. kredietinstellingen), zijn, wat de AML-verplichtingen betreft, aan het toezicht van die autoriteit onderworpen.
De hooggeplaatste leidinggevende en de AMLCO
De kredietgevers moeten 2 personen aanstellen, namelijk:
- een hooggeplaatste leidinggevende voor de antiwitwasbestrijding onder de leden van het wettelijk bestuursorgaan of, in voorkomend geval, van de effectieve leiding;
- een verantwoordelijke voor de tenuitvoerlegging van de AML-regeling binnen de onderneming. Die persoon wordt doorgaans de “AML Compliance Officer” of “AMLCO” genoemd. De AMLCO moet aan specifieke voorwaarden voldoen. Zo moet hij onder meer beschikken over:
- de nodige professionele betrouwbaarheid;
- de passende deskundigheid, kennis van de AML-reglementering, de beschikbaarheid, het hiërarchisch niveau en de bevoegdheden binnen de onderneming, die nodig zijn voor de effectieve, onafhankelijke en autonome uitoefening van deze functies.
De AMLCO moet binnen de onderworpen entiteit toezien op:
- de uitvoering van de algemene risicobeoordeling;
- de concrete tenuitvoerlegging van de door de onderworpen entiteit vastgelegde gedragslijnen, procedures en internecontrolemaatregelen;
- de analyse van de atypische verrichtingen en de opstelling van schriftelijke verslagen over die analyse;
- de doorzending van meldingen van vermoedens aan de CFI;
- de sensibilisering en opleiding van het personeel en, in voorkomend geval, van de agenten en de distributeurs;
- het opstellen, minstens eenmaal per jaar, van het activiteitenverslag. Dat verslag wordt doorgezonden naar de FSMA.
Rekening houdend met de omvang van de onderneming kan de functie van AMLCO ook door de hooggeplaatste leidinggevende worden uitgeoefend, als hij aan de betrokken functievoorwaarden voldoet.
De kredietgever moet in zijn vergunningsdossier vermelden welke personen voor die functies zijn aangesteld.
De risicogebaseerde benadering en de maatregelen inzake financiële embargo’s en bevriezing van tegoeden
De tenuitvoerlegging van de risicogebaseerde benadering is een proces in 4 stappen:
- de uitvoering van de algemene risicobeoordeling, namelijk de identificatie en beoordeling van de risico’s waaraan de kredietgever op grond van zijn activiteit is blootgesteld, en de definitie van de toegepaste risicocategorieën;
- de definitie van het passende organisatorische kader, dat ertoe strekt de gedragslijnen, procedures en interne controlemaatregelen te ontwikkelen die worden toegepast om de bij de algemene risicobeoordeling vastgestelde risico’s te beheren en te beperken;
- de uitvoering van een individuele risicobeoordeling voor elke cliënt vóór de aanvang van de zakelijke relatie. Bedoeling is de aan een cliënt verbonden risico’s te identificeren en te beoordelen, ook rekening houdend met de verrichting die hij wenst uit te voeren;
- de toepassing van de waakzaamheidsmaatregelen op de cliënt in functie van zijn risicocategorie.
De kredietgever moet ook de maatregelen inzake financiële embargo’s en bevriezing van tegoeden naleven. Die verplichting is een resultaatsverplichting. Het uitgangspunt ervan is geen risicogebaseerde benadering, in tegenstelling tot andere bepalingen van de wet.
Meer informatie
De door de FSMA gepubliceerde documentatie is op haar website gebundeld in de rubriek “Strijd tegen witwassen van geld en financiering van terrorisme”. Daar vindt u ook animatiefilms.
U vindt meer informatie in de volgende FAQ’s:
- FAQ 16: Hoe lang moet ik de bewijsstukken bewaren die ik ter beschikking moet houden van de FSMA?
- FAQ 339: Wat is het jaarlijks activiteitenverslag over AML?